قاعدگی نامنظم چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟

عادت ماهانه یا قاعدگی منظم بخشی از زندگی فیزیولوژیک خانم‌هاست که ماهانه تکرار می‌شود. این تجربه در هر فرد ممکن است به شکلی متفاوت اتفاق بیفتد. اگر سیکل قاعدگی شما نامنظم باشد و تغییرات مداوم دوره‌های قاعدگی داشته باشید، این ممکن است به عنوان قاعدگی نامنظم محسوب شود. در این حالت، ممکن است پریود شدن شما بسیار زودتر یا دیرتر از معمول رخ دهد. طول متوسط یک سیکل قاعدگی حدود 28 روز است، اما اختلاف‌های کوچکتر (به اصطلاح عقب انداختن پریود یا جلو انداختن 1 هفته ای)معمولاً طبیعی هستند.

قاعدگی نامنظم به وضعیتی اشاره دارد که یک خانم به طور نامنظم و بدون الگوی قاعدگی منظم پریود می‌شود. در قاعدگی نامنظم، فواصل زمانی بین دوره‌های قاعدگی ممکن است متفاوت باشد و همچنین مقدار و مدت خونریزی نیز تغییر می‌کند. این مشکل ممکن است به تغییرات در سیکل هورمونی، مشکلات در سیستم تنظیم قاعدگی (سیستم انتقال پیام هورمونی بین مغز و تخمدان)، مشکلات در تخمدان‌ها یا رحم، استفاده از داروهای خاص، استرس، چاقی، کمبود وزن، و شرایط پزشکی مرتبط با قاعدگی برمی‌گردد. اگر تغییرات بزرگ‌تری در سیکل قاعدگی‌تان رخ دهد، مشورت با کارشناس ماما می‌تواند مفید باشد.

قاعدگی نامنظم چیست؟

قاعدگی نامنظم به وضعیتی اشاره دارد که چرخه قاعدگی یک زن نسبت به معیار ۲۸ روزه معمولی تغییر می‌کند. گاهی ممکن است تغییرات زمانی در چرخه قاعدگی مکرر باشد و فواصل بین دوره‌های قاعدگی کمتر از ۲۱ روز یا بیشتر از ۳۵ روز باشد، آنگاه پریود یا قاعدگی نامنظم تلقی می‌شود. در بعضی موارد، این نامنظمی ممکن است عوامل طبیعی مانند نوجوانی و یائسگی باشد؛ اما اگر مشکل به طور مداوم تکرار شود، نیاز به مشاوره پزشکی دارید تا علل آن را بررسی کند.

دلایل قاعدگی نامنظم

نامنظمی در دوره‌های قاعدگی و خونریزی سنگین می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. برخی از این دلایل عبارتند از:

1. اختلالات هورمونی: تغییرات در سطح هورمون‌ها می‌تواند باعث نامنظمی در دوره‌های قاعدگی شود. اختلالات در هورمون‌های پرولاکتین (هورمون شیردهی) یا اختلالات در تخمدان‌ها می‌تواند علت قاعدگی نامنظم باشد.

2. عوامل روانی و استرس: استرس روزمره و مشکلات روحی می‌توانند به تغییرات در دوره قاعدگی منجر شوند.

3. افزایش وزن یا چاقی: تغییرات در وزن بدن ممکن است تأثیری بر دوره‌های قاعدگی داشته باشند. چاقی می‌تواند باعث اختلال در سیکل قاعدگی شود.

4. باروری و بارداری: باروری یا بارداری ممکن است با تغییرات در دوره قاعدگی همراه باشد. این تغییرات معمولاً در دوران ابتدایی بارداری رخ می‌دهند.

5. بیماری‌های مزمن: برخی از بیماری‌های مزمن مثل دیابت یا بیماری‌های تیروئیدی می‌توانند به نامنظمی در دوره قاعدگی منجر شوند.

6. مصرف داروها: برخی از داروها ممکن است به نامنظمی در دوره‌های قاعدگی منجر شوند. به عنوان مثال، داروهای ضد بارداری یا داروهایی که تأثیرات هورمونی دارند.

7. اختلالات تخمدانی: اختلالات در تخمدان‌ها مثل سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می‌توانند علت نامنظمی در دوره‌های قاعدگی باشند.

8. اختلالات رحمی: وجود توده‌های رحمی مثل فیبروم رحمی می‌تواند به تغییرات در دوره قاعدگی منجر شود.

9. بلوغ و پریمنوپوز: در دوران بلوغ و پریمنوپوز (دوران نزدیک به یائسگی) نامنظمی در دوره‌های قاعدگی شایع‌تر است.

در هر صورت، اگر با نامنظمی در دوره قاعدگی یا خونریزی سنگین مواجه شوید، مهم است که با پزشک مشورت کنید تا علت واقعی مشکل تشخیص داده شود و درمان مناسب انجام شود.

نشانه‌های قاعدگی نامنظم

• دوره‌های قاعدگی شما به صورت معمول با یک شدت شروع می‌شوند و سپس به آرامی کاهش می‌یابند.
• قاعدگی‌های شما ناگهان شدت و حجم بیشتری پیدا می‌کنند.
• مدت زمان دوره‌های شما به تدریج کوتاه‌تر یا طولانی‌تر می‌شود.
• دوره‌های قاعدگی‌تان بیش از یک هفته تاخیر دارند.
• دوره‌های قاعدگی‌تان بسیار کوتاه و با خونریزی کمرنگ هستند.
• خونریزی شما ناگهان متوقف می‌شود و سپس دوباره آغاز می‌شود.
• قاعدگی‌های شما بدون هیچگونه الگویی و بدون ترتیبی اتفاق می‌افتند.

اگر قاعدگی‌های نامنظم یا تغییرات قابل توجه دیگری در دوره‌های قاعدگی تجربه می‌کنید، مشاوره پزشکی مورد نیاز است.

تشخیص قاعدگی نامنظم

تشخیص پریود نامنظم ممکن است به وسیلهٔ مجموعه‌ای از آزمایش‌ها و مشاهدات پزشکی انجام شود. این تشخیص شامل موارد زیر می‌شود:

معاینه لگن

پزشک ممکن است یک معاینه لگن انجام دهد تا وضعیت رحم و تخمدان‌ها را بررسی کند. این معاینه به وسیلهٔ یک دستگاه سونوگرافی لگن یا هیستروسکوپی انجام می‌شود.

آزمایش پاپ اسمیر

این آزمون برای بررسی وجود عفونت‌های دهانه رحم یا سلول‌های سرطانی در آن منطقه استفاده می‌شود.

آزمایش خون

آزمون‌های خون می‌توانند به بررسی وجود کم‌خونی، مشکلات تیروئیدی و مسائل مرتبط با لخته‌شدن خون کمک کنند.

بیوپسی آندومتر

در صورت نیاز، پزشک ممکن است از این روش برای بررسی بافت رحم و تشخیص مشکلات در آن استفاده کند.

سونوهیستروگرام

این آزمون شامل تزریق مایع به رحم است تا تصویری از حفره رحم ایجاد شود و به بررسی وجود پولیپ یا فیبروم کمک کند.

تست بارداری

در برخی موارد، تست بارداری نیز انجام می‌شود تا بارداری به عنوان یکی از علل پریود نامنظم بررسی شود.

عوارض قاعدگی نامنظم 

1. کم خونی ناشی از فقر آهن: قاعدگی نامنظم می‌تواند به از دست دادن زیادی خون و کمبود آهن در بدن منجر شود. این مسئله می‌تواند علائم خستگی و ضعف را ایجاد کند و در موارد شدیدتر به سردرد، سرگیجه، تنگی نفس و افزایش ضربان قلب منجر شود.

2. ناباروری: پریود نامنظم ممکن است به دلیل عدم تخمک گذاری باشد، که می‌تواند باعث مشکلات باروری در آینده شود.

3. پوکی استخوان: قاعدگی نامنظم می‌تواند به کمبود استروژن منجر شود؛ این مسئله ممکن است باعث افزایش خطر پوکی استخوان شود.

4. بیماری‌های قلبی عروقی: کمبود استروژن ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی گردد.

5. هیپرپلازی آندومتر: در صورت عدم درمان پریود نامنظم به مدت طولانی، ممکن است رحم به طور غیر عادی ضخیم شود؛ و موجب هیپرپلازی آندومتر می‌شود. این وضعیت ممکن است خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهد.

علت پریود نامنظم در دختران مجرد

پریود نامنظم در دختران مجرد اغلب به دلیل اختلالات هورمونی ناشی از تغییرات در سیستم بدنی آنها رخ می‌دهد. زمانی که دختران نوجوان ابتدا پریود می‌شوند، سیستم هورمونی آنها هنوز به سطح کافی برای تنظیم چرخه قاعدگی نرسیده است. این تغییرات طبیعی برای ایشان معمولی هستند. اکثر دختران در این دوره پریود نامنظم دارند؛ اما با گذشت زمان و رشد، چرخه قاعدگی به تدریج تنظیم می‌شود.

پیشنهاد می‌کنم این مطلب رو بخونی: قاعدگی زودرس یا بلوغ زودتر از موعد چیست؟

راه‌های درمان قاعدگی نامنظم

درمان دارویی برای قاعدگی نامنظم

1. قرص‌های ترکیبی (Combination Pills)

این قرص‌ها حاوی دو نوع هورمون، استروژن و پروژسترون هستند. استروژن و پروژسترون در این قرص‌ها به تنظیم تخمک‌گذاری، کاهش ضخامت لایه داخلی رحم (اندومتریوم) و کنترل خونریزی کمک می‌کنند. نمونه‌هایی از قرص‌های ترکیبی شامل:

   – Ortho Tri-Cyclen

   – Yasmin

   – Lo Loestrin Fe

   – Alesse

   – Seasonique

2. قرص‌های حاوی پروژسترون (Progestin-Only Pills)

این نوع قرص‌ها فقط حاوی هورمون پروژسترون هستند و بدون استروژن تهیه می‌شوند. این قرص‌ها اغلب به عنوان “قرص پروژسترونی” یا “قرص مینی‌پیل” نیز شناخته می‌شوند. این قرص‌ها معمولاً برای افرادی که به دلیل مشکلات سلامتی نمی‌توانند استروژن مصرف کنند یا در دوران شیرده‌گی مناسب هستند. نمونه‌هایی از قرص‌های حاوی پروژسترون شامل:

   – Micronor

   – Jolivette

   – Nora-Be

   – Camila

   – Errin

ترانگزامیک اسید

 این دارو به عنوان یک داروی کنترل خونریزی استفاده می‌شود. ترانگزامیک اسید می‌تواند به کاهش شدید خونریزی در دوران قاعدگی کمک کند و برای کنترل خونریزی غیرطبیعی توصیه می‌شود.

مسکن‌های درد

 برای تسکین دردها و گرفتگی‌های خفیف تا متوسط دوران قاعدگی، مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌تواند مفید باشد.

درمان‌های غیردارویی برای قاعدگی نامنظم

درمان‌های غیردارویی برای پریود نامنظم و مشکلات مرتبط با آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. کورتاژ (D&C): این روش جراحی، برای تراشیدن بخش داخلی به کار می‌رود. این روش معمولاً در مواردی که انحرافات در داخل رحم وجود داشته باشد، به کار می‌رود.

2. جراحی: جراحی می‌تواند در موارد مختلفی اعم از درمان سرطان و یا فیبروم (توده‌های رحمی) به کار رود. از جمله روش‌های جراحی برای درمان فیبروم، می‌توان به هیستروسکوپی اشاره کرد.

3. برداشتن آندومتر رحم: در این روش، پوشش داخلی رحم کاملاً برداشته می‌شود. این ممکن است به کاهش احتمال بارداری در آینده منجر شود، بنابراین اگر فردی تمایل دارد که در آینده باردار شود، باید از این روش‌های درمانی صرف نظر کند.

تنها پزشک می‌تواند روش درمانی مناسب را برای هر فرد با توجه به شرایط و علت پریود نامنظم تعیین کند، بنابراین مهم است که در صورت داشتن مشکلات پریودی نامنظم به پزشک خود مراجعه کنید.

درمان خانگی برای قاعدگی نامنظم

تمرین یوگا	تمرین‌های یوگا می‌توانند به تنظیم قاعدگی نامنظم و کاهش علائم مرتبط با آن کمک کنند. این تمرین‌ها می‌توانند دردهای شکمی را کاهش دهند.
استفاده از دارچین	مصرف دارچین ممکن است به تنظیم دوره‌های قاعدگی و کاهش خونریزی و درد‌های شکمی کمک کند.
استفاده از سرکه سیب	سرکه سیب به تنظیم سیکل‌های قاعدگی کمک کند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مقادیر کمی سرکه سیب ممکن است به کاهش خونریزی قاعدگی و درد‌های شکمی کمک کند.
مصرف ویتامین D	ویتامین D می‌تواند نقش درمانی در تنظیم دوره‌های قاعدگی و کاهش علائم مرتبط با آن داشته باشد.
استفاده از زنجبیل	زنجبیل به عنوان درمان خانگی برای قاعدگی نامنظم و دردناک مورد استفاده قرار می‌گیرد. تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف زنجبیل می‌تواند علائم قاعدگی را کاهش دهد.
ورزش منظم	ورزش روزانه و منظم می‌تواند به تنظیم دوره‌های قاعدگی کمک کند. این ورزش‌ها ممکن است تاثیر مثبتی بر روی علائم قاعدگی داشته باشند.
حفظ تناسب اندام	چاقی یا اضافه وزن می‌تواند دوره‌های قاعدگی نامنظم و دردناک‌تری ایجاد کند. کاهش وزن در صورت نیاز می‌تواند به تنظیم سیکل‌های قاعدگی کمک کند.
مصرف آناناس	آناناس حاوی آنزیم بروملین است که ممکن است به تنظیم دوره‌های قاعدگی کمک کند و علائم مرتبط با آن را کاهش دهد.

چه اختلالاتی موجب قاعدگی نامنظم می‌شود؟

• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS): در این سندرم، تخمدان‌ها کیست‌های بزرگ یا کوچکی تشکیل می‌دهند که می‌تواند باعث قاعدگی‌های نامنظم، رشد موهای اضافی، افزایش وزن و مشکلات دیگر در بدن شود.

• هیپوتیروئیدیسم: کاهش فعالیت تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) می‌تواند به قاعدگی‌های نامنظم، تغییرات در شدت قاعدگی، و تغییرات مزاجی منجر شود.

• طولانی شدن دوره قاعدگی: در برخی موارد، دوره قاعدگی شما ممکن است به دلیل عوامل مانند استرس، تغذیه نامناسب، تمرین فزاینده، اختلال در وزن و سبک زندگی، طولانی‌تر از معمول شود.

• فیبروم‌های رحمی: این توده‌های خوش‌خیم در رحم می‌توانند به تغییرات در قاعدگی و خونریزی‌های نامنظم منجر شوند.

• استرس و اضطراب: استرس و اضطراب ممکن است بر هورمون‌های تناسلی تأثیر گذاشته و قاعدگی‌های نامنظمی ایجاد کنند.

• اختلالات تغذیه: اختلالات تغذیه‌ای مانند بلغم‌خواری یا کاهش وزن شدید نیز می‌توانند بر دوره‌های قاعدگی تأثیر گذار باشند.

به هر حال، در صورت تجربه هرگونه اختلال قاعدگی یا نامنظمی قاعدگی، مشاوره با پزشک مناسب و متخصص زنان توصیه می‌شود تا علت و درمان مناسب برای شما تعیین شود.

پیشنهاد می‌کنم این مطلب رو بخونی: تنبلی تخمدان چیست + 5 راه درمان

آیا پریود نامنظم باعث نازایی می‌شود؟

پریود نامنظم به تنهایی موجب نازایی نمی‌شود؛ اما عوامل مختلفی به صورت غیرمستقیم می‌توانند بر نازایی تأثیر بگذارند. برخی از این عوامل شامل اضافه وزن، اختلالات تیروئیدی، ورزش شدید، کاهش وزن زیاد، استرس و اضطراب، وجود فیبروم‌ها یا تخمکان پلی‌کیستیک در تخمدان‌ها می‌شوند. به عنوان نمونه، کاهش وزن ناگهانی و بی‌اشتهایی شدید می‌توانند باعث تغییرات هورمونی در بدن شوند که به خصوص در برخی موارد می‌توانند به نازایی مؤثر باشند.