بانک خون بند ناف چیست:کاربرد+انواع+فواید و…
خون بند ناف و جفت غنی از سلول‌های بنیادی هستند که قابلیت تبدیل به انواع سلول‌ها را دارند. محققان معتقدند این سلول‌ها می‌توانند در درمان بیماری‌های متعددی از جمله سرطان مفید باشند. فرصت ذخیره‌سازی این سلول‌های بنیادی تنها هنگام تولد است. سلول‌های بنیادی در قسمت‌های دیگری از بدن مانند خون و مغز استخوان نیز وجود دارند، اما جمع‌آوری آنها بسیار پیچیده‌تر است. بانک خون بند ناف محلی است که این سلول‌ها را جمع‌آوری و ذخیره می‌کند. در این مقاله به ویژگی‌های بانک خون بند ناف و عملکرد آن پرداخته می‌شود.
با سایت شادی دولتی همراه باشید…
بانک خون بند ناف چیست؟
بانک خون بند ناف مکانی است برای ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی که می‌توانند جان انسان‌ها را نجات دهند. این سلول‌ها از بند ناف و جفت استخراج می‌شوند و ذخیره خون بند ناف امکان استفاده از آنها را در آینده فراهم می‌کند. سلول‌های بنیادی خون بند ناف سلول‌های نابالغی هستند که توانایی تبدیل به سلول‌های دیگر را دارند.
بانک خون بند ناف، گزینه‌ای برای والدینی است که می‌خواهند خون بند ناف و جفت نوزاد خود را برای نیازهای پزشکی آینده فرزندشان حفظ کنند. این خون بند ناف همچنین می‌تواند برای دیگر کودکانی که از نظر ژنتیکی با خون ذخیره شده تطابق دارند، چه در خانواده و چه در جامعه، مورد استفاده قرار گیرد.
انواع بانک خون بند ناف
دو نوع بانک خون بند ناف وجود دارد: بانک خون بند ناف عمومی و بانک خون بند ناف خصوصی (خانوادگی).
بانک عمومی خون بند ناف
بانک‌های عمومی خون بند ناف به عنوان مراکز اهدای گسترده عمل می‌کنند. به عنوان مثال، در ایران، سازمان انتقال خون به عنوان یک مرکز عمومی برای جمع‌آوری خون بند ناف فعالیت می‌کند. والدین می‌توانند خون بند ناف نوزاد خود را به این بانک‌ها اهدا کنند تا برای نجات جان دیگران مورد استفاده قرار گیرد. در این حالت، خود نوزاد یا خانواده او نمی‌توانند از خون بند ناف استفاده کنند.
بسیاری از پزشکان و متخصصان والدین را به اهدای خون بند ناف نوزادشان به بانک‌های عمومی ترغیب می‌کنند. این سلول‌ها در بانک عمومی می‌توانند توسط هر کسی که نیاز دارد و با آنها تطابق دارد، استفاده شوند. هزینه ذخیره‌سازی در بانک‌های عمومی رایگان است و اهداکنندگان ناشناس باقی می‌مانند.
بانک خصوصی خون بند ناف
نوع دیگری از بانک‌های خون بند ناف، بانک‌های خصوصی هستند. اگر والدین تصمیم بگیرند که خون بند ناف نوزادشان را در یک بانک خصوصی ذخیره کنند، تنها خود آنها و اعضای درجه یک خانواده می‌توانند در آینده از این سلول‌ها استفاده کنند، مشروط بر اینکه با آنها تطابق داشته باشد. این بانک‌های خصوصی به‌ویژه برای خانواده‌هایی با سابقه بیماری‌های خاص مفید هستند. با این حال، استفاده از این بانک‌ها مستلزم پرداخت هزینه جمع‌آوری اولیه و هزینه‌های نگهداری سالانه است، که برای بسیاری از خانواده‌ها قابل توجه است.
فواید و کاربردهای بانک خون بند ناف
خون بند ناف مملو از سلول‌های بنیادی است که به درمان بسیاری از بیماری‌های تهدیدکننده زندگی کمک می‌کنند. برای اکثر افراد سالم، تولید سلول‌های بنیادی مشکلی ندارد. اما برخی افراد به دلیل نقص‌های ژنتیکی یا بیماری‌های شدید، نمی‌توانند سلول‌های بنیادی سالم کافی تولید کنند.
سلول‌های بنیادی خون بند ناف می‌توانند برای این افراد حیاتی باشند. بانک خون بند ناف این سلول‌های ارزشمند را جمع‌آوری و ذخیره می‌کند تا پزشکان و متخصصان بتوانند از آنها برای پیوند در افراد بیمار استفاده کنند. علاوه بر کاربردهای درمانی، این سلول‌ها می‌توانند در تحقیقات پزشکی نیز مورد استفاده قرار گیرند.
استفاده از سلول‌های بنیادی خون بند ناف در درمان بیماری‌ها
سلول‌های بنیادی نقش کلیدی در درمان بیماری‌هایی مانند لوسمی، اختلالات ژنتیکی، بیماری‌های سیستم ایمنی و موارد دیگر ایفا می‌کنند. تحقیقات نشان داده است که خون بند ناف می‌تواند در درمان ۸۰ نوع بیماری مؤثر باشد. افرادی که نیاز به پیوند سلول‌های بنیادی دارند، می‌توانند از این سلول‌ها بهره‌مند شوند. با پیوند سلول‌های بنیادی استخراج شده از خون بند ناف به بیماران، بدن آنها قادر به تولید سلول‌های جدید و سالم می‌شود.
این سلول‌ها در درمان انواع سرطان‌ها مانند لوسمی و لنفوم، بیماری‌های مغز استخوان که نیاز به پیوند دارند، انواع کم‌خونی مانند بیماری سلول داسی شکل و اختلالات سیستم ایمنی کاربرد دارند.
نقش بانک خون بند ناف در تحقیقات پزشکی و پیشرفت‌های علمی
پیشرفت‌های زیادی در علم پزشکی به لطف خون بند ناف و سلول‌های بنیادی آن حاصل شده است. محققان با مطالعه خون بند ناف به دنبال یافتن روش‌های جدید درمان بیماری‌های خطرناکی مانند پارکینسون و دیابت هستند.
فرآیند جمع‌آوری خون بند ناف
جمع‌آوری خون بند ناف فرآیندی سریع و بدون درد است که هیچ خطری برای مادر یا نوزاد ندارد. پس از تولد، پزشک بند ناف را با یک گیره می‌بندد و سپس با استفاده از یک سوزن، خون را در یک کیسه استریل جمع‌آوری می‌کند. این خون قبل از جدا شدن جفت مهر و موم می‌شود. در برخی موارد، بند ناف به سادگی کج می‌شود تا خون به داخل کیسه تخلیه شود.
حدود نیم تا یک فنجان خون بند ناف که غنی از سلول‌های بنیادی است، قابل جمع‌آوری است و این کار باید ظرف ۱۵ دقیقه پس از تولد انجام شود. در برخی شرایط، ممکن است جمع‌آوری خون بند ناف به مقدار کافی امکان‌پذیر نباشد، مانند زمانی که نوزاد نارس است یا دوقلوها جفت مشترک دارند. برخی عفونت‌ها نیز ممکن است جمع‌آوری خون بند ناف را مشکل‌ساز کنند.
پردازش و نگهداری خون بند ناف
پس از جمع‌آوری، نمونه‌ها برای پردازش به مرکز انتخابی ارسال می‌شوند. پس از انجام آزمایشات لازم، نمونه‌ها به شیوه‌های تخصصی ذخیره و منجمد می‌شوند. مدت زمان دقیقی که این نمونه‌ها قابل استفاده می‌مانند مشخص نیست، اما برخی کارشناسان معتقدند که خون بند ناف ذخیره شده می‌تواند تا ۲۱ سال یا بیشتر قابل استفاده باشد.
ابزار و تجهیزات مورد نیاز برای جمع‌آوری خون بند ناف
برای جمع‌آوری و ذخیره‌سازی خون بند ناف به تجهیزات زیادی نیاز نیست. یک کیسه و کیت مخصوص برای نگهداری نمونه و یک سوزن از جمله ابزارهای مورد نیاز برای این فرآیند هستند.
روند ذخیره‌سازی خون بند ناف در بانک خون
روند ذخیره‌سازی خون بند ناف بسته به مرکزی که این کار را انجام می‌دهد، ممکن است متفاوت باشد. اما اغلب این فرآیندها بر اساس استانداردهای جهانی انجام می‌شوند. پس از جمع‌آوری نمونه‌ها، آنها در یک کیت مخصوص به بانک خون بند ناف ارسال و منتقل می‌شوند.
مراحل کنترل کیفی و پردازش نمونه‌ها
پس از رسیدن نمونه‌ها به مرکز، مراحل کنترل کیفی آغاز می‌شود. حجم نمونه‌ها اندازه‌گیری شده و به هر نمونه یک کد شناسایی اختصاص می‌یابد. سپس گلبول‌های قرمز از نمونه جدا شده و ترکیبات ضد انجماد سلولی به آن اضافه می‌شود. نمونه‌ها برای انجام آزمایشات کنترل کیفی به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند.
فرآیند پردازش و آزمایش‌های کنترل کیفیت
مهم‌ترین بخش ذخیره‌سازی خون بند ناف، آزمایشات کنترل کیفی روی نمونه‌ها است. این فرآیند شامل تست‌های سرولوژی، عفونی، میکروبی و در صورت نیاز تست HLA می‌باشد. اگر تمامی آزمایشات سلامت و کیفیت نمونه‌ها را تأیید کنند، نمونه در دمای منفی ۱۹۶ درجه سانتی‌گراد منجمد و نگهداری می‌شود. اکثر بانک‌های خون بند ناف، نمونه‌ها را در تانک‌های مخصوص ذخیره‌سازی می‌کنند.
روند انتقال خون بند ناف
پس از انجام کارآزمایی‌های بالینی و تأیید کیفیت نمونه‌های جمع‌آوری شده، مشخصات ژنتیکی هر نمونه تعیین می‌شود. برخی بیمارستان‌ها به نمایندگی از سازمان انتقال خون مسئول جمع‌آوری این نمونه‌ها هستند. اطلاعات مربوط به هر نمونه در مرکز مدیریت پیوند وزارت بهداشت و آموزش پزشکی ذخیره می‌شود، به‌طوری که مراکز تحقیقاتی و بیمارستان‌ها بتوانند به این اطلاعات دسترسی داشته باشند.
مراحل انتقال خون بند ناف به بیماران نیازمند
بیماران بر اساس تست HLA دسته‌بندی شده و نمونه‌های مناسب برای هر بیمار مشخص می‌شود. پس از تعیین نوع HLA، نمونه‌های ذخیره‌شده در بانک خون برای پیوند آماده می‌شوند. در روز پیوند، سلول‌ها از طریق یک کاتتر به بیمار منتقل می‌شوند.
اهمیت و راهکارهای ایمنی در انتقال خون بند ناف
برای انتقال خون بند ناف، رعایت اصول ایمنی بسیار مهم است. در زیر به برخی از این اصول اشاره شده است:
| مراحل انتقال خون بند ناف | راهکارهای ایمنی |
|---|---|
| گرفتن نمونه | نحوه صحیح جمع‌آوری و ذخیره‌سازی نمونه‌ها بسیار مهم است. |
| انجماد نمونه | نحوه انجماد نمونه بر ماندگاری و کیفیت آن تأثیر می‌گذارد. |
| آزمایش‌ها | انجام آزمایشات تخصصی برای تعیین کیفیت و سلامت نمونه‌ها ضروری است. |
| تست‌های تخصصی | تست‌های تخصصی تأیید می‌کنند که نمونه از نظر مشکلات ژنتیکی یا سایر اختلالات پرخطر ایمن است. |
| تست HLA | انجام تست HLA برای تطابق سلول‌ها با بیماران نیازمند به دریافت خون بند ناف الزامی است. |
با رعایت این مراحل و راهکارها، می‌توان اطمینان حاصل کرد که خون بند ناف به صورت ایمن و مؤثر به بیماران نیازمند منتقل می‌شود.
هزینه بانک خون بند ناف
هزینه‌های مربوط به ذخیره‌سازی و نگهداری خون بند ناف بسته به نوع بانک (خصوصی یا عمومی) متفاوت است.هیچ هزینه‌ای از دهنده یا گیرنده دریافت نمی‌شود. اما در بانک‌های خصوصی، هزینه‌های جمع‌آوری و نگهداری سالانه از خانواده‌ها دریافت می‌شود.
نتیجه‌گیری و راهنمایی برای مراجعه به پزشک
بانک خون بند ناف می‌تواند امیدبخش بسیاری از بیماران در سراسر جهان باشد. علم پزشکی امروزی به شدت به سلول‌های بنیادی وابسته است و تحقیقات برای استفاده‌های بیشتر از این سلول‌ها در درمان بیماری‌های خاص ادامه دارد. اگر در خانواده شما سابقه نقص ژنتیکی یا بیماری‌هایی مانند سرطان یا اختلالات ایمنی وجود دارد، ذخیره‌سازی خون بند ناف نوزاد در بانک خصوصی می‌تواند در آینده فواید زیادی داشته باشد. در غیر این صورت، اهدای خون بند ناف به بانک عمومی می‌تواند به افراد نیازمند کمک کند.
برای اطلاعات بیشتر و تصمیم‌گیری درباره ذخیره‌سازی خون بند ناف، می‌توانید با متخصص هماتولوژی مشورت کنید.
.
دیدگاهتان را بنویسید