سرطان رحم/ علائم+ علل+ روش‌های درمان
سرطان رحم، که به آن سرطان آندومتر نیز گفته می شود، یکی از بیماری‌های شایع سیستم تولیدمثل زنان است. این نوع سرطان معمولاً به دلیل خون ریزی‌های غیرطبیعی واژینال یا ترشحات غیرعادی شناسایی می‌شود و در مراحل اولیه قابل درمان است. هرچند که سرطان رحم به اندازه سرطان تخمدان شایع نیست، اما معمولاً در دوران یائسگی و در سنین بالا بروز می کند.
سرطان رحم چیست؟
رحم، عضوی در لگن زنان است که از جنین در دوران بارداری محافظت می کند. سرطان رحم می‌تواند به شکل‌های مختلفی ظاهر شود، از جمله سرطان آندومتر، سرطان سارکوم رحم و سرطان دهانه رحم. هر یک از این انواع ،دارای علائم و روش‌های درمان خاص خود هستند. سرطان آندومتر، شایع ترین نوع، اغلب به دلیل عدم تعادل هورمونی در دوران یائسگی بروز می‌کند.
انواع سرطان رحم
سرطان رحم به طور کلی به دو گروه اصلی تقسیم می‌شود که هر کدام شامل زیرگروه‌هایی هستند و در بخش‌های مختلف رحم ایجاد می شوند:
-
سرطان آندومتر:
این نوع سرطان از لایه داخلی رحم، یعنی آندومتر، شروع می‌شود. رشد غیرطبیعی سلول‌ها در این ناحیه می‌تواند به سایر بخش‌های بدن گسترش یابد. سرطان آندومتر معمولاً در مراحل اولیه با خون‌ریزی‌های غیرطبیعی واژینال شناسایی می‌شود. علائم دیگر این بیماری شامل درد هنگام ادرار، درد در طول رابطه جنسی و درد در ناحیه لگن است. این سرطان بیشتر در دوران یائسگی بروز می کند.
-
سرطان سارکوم رحم:
این نوع سرطان در لایه ماهیچه ای رحم، معروف به میومتر، آغاز می شود. برخلاف سرطان آندومتر، سارکوم رحم نادرتر است. همچنین انواع نادر دیگری از سارکوم وجود دارد که از سلول‌های پشتیبان پوشش رحم شروع می‌شود.
علل سرطان رحم
علت دقیق ابتلا به سرطان رحم هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما عدم تعادل هورمونی یکی از عوامل اصلی شناخته شده است. عوامل دیگری مانند دیابت و چاقی نیز می توانند خطر ابتلا به این سرطان را افزایش دهند.
برخی عوامل خطر برای سرطان رحم عبارتند از:
– اضافه وزن و چاقی: سطح بالای هورمون استروژن در بدن می‌تواند به افزایش خطر ابتلا کمک کند.
– مصرف داروهای هورمون درمانی: برخی از داروها ممکن است سطح استروژن را بالا ببرند.
– عدم زایمان: زنانی که هرگز زایمان نکرده‌اند، در معرض خطر بیشتری هستند.
– سندرم تخمدان پلی کیستیک: این وضعیت نیز می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
– شروع زودهنگام قاعدگی یا یائسگی دیرهنگام: هرچه تعداد دوره‌های قاعدگی بیشتر باشد، آندومتر بیشتر در معرض استروژن قرار می‌گیرد.
زنانی که هیسترکتومی (برداشتن رحم) انجام داده‌اند، به دلیل عدم وجود رحم، نمی‌توانند به سرطان رحم مبتلا شوند.
علائم و روش‌های تشخیص سرطان رحم
سرطان رحم عمدتاً در زنان مسن و در دوران یائسگی بروز می کند، اما ابتلا به این بیماری در سنین جوانی نیز ممکن است. علائم این بیماری می‌تواند به شرح زیر باشد:
– خون‌ریزی‌های واژینال در دوران یائسگی: خونریزی غیرطبیعی پس از شروع یائسگی.
– خونریزی میان دو پریود: خونریزی در میانه دوره‌های قاعدگی.
– پریودهای سنگین تر از حد معمول: افزایش حجم خون قاعدگی و طولانی شدن دوره.
– ترشحات غیرطبیعی: ترشحات واژینال آبکی همراه با خون.
– درد هنگام رابطه جنسی: احساس درد و ناراحتی در طول یا پس از رابطه جنسی.
– درد مداوم زیر شکم: درد ثابت در ناحیه شکم.
– درد در نواحی لگن، پشت و پا: دردهایی که ممکن است به پشت و پاها نیز منتشر شوند.
– حالت تهوع و خستگی مداوم: احساس تهوع و خستگی غیرطبیعی.
– اختلالات روده و مثانه: مشکلاتی مانند خون در مدفوع یا ادرار، درد رکتوم، ادرار کم و یا دردناک، یبوست و اسهال.
– بی‌اشتهایی و کاهش وزن ناخواسته: کاهش اشتها و از دست دادن وزن بدون دلیل مشخص.
لازم به ذکر است که اکثر خون ریزی‌های واژینال به معنای ابتلا به سرطان نیستند و ممکن است به دلیل پولیپ‌های رحم، رشد غیرسرطانی بافت‌های داخلی رحم، نابجایی آندومتر یا مشکلات غیرخطرناک دیگر ایجاد شوند. در صورت بروز این علائم، مشاوره با پزشک متخصص ضروری است.
روش‌های تشخیص سرطان رحم
برای تشخیص قطعی سرطان رحم، پزشک متخصص زنان ممکن است یک یا چند آزمایش زیر را تجویز کند:
-
سونوگرافی ترنس واژینال (TVU):
در این آزمایش، پزشک از یک اسکنر میله‌ای کوچک که به داخل واژن وارد می شود، استفاده می‌کند تا تصاویری دقیق از لایه پوشاننده رحم تهیه کرده و احتمال وجود سلول‌های سرطانی را بررسی کند.
-
نمونه برداری (بیوپسی):
اگر سونوگرافی مشکوک به وجود سرطان باشد، پزشک ممکن است نمونه برداری انجام دهد تا تشخیص نهایی را تایید کند. این روش می‌تواند به دو صورت باشد:
– هیستروسکوپی: در این روش، پزشک لوله نازک و انعطاف پذیر (هیستروسکوپ) را از طریق واژن و دهانه رحم به داخل رحم وارد کرده و با استفاده از عدسی روی هیستروسکوپ، لایه‌های رحم را بررسی می کند.
– بیوپسی آسپیراسیون: در این روش، با استفاده از لوله کوچک و منعطف، نمونه برداری به وسیله مکش انجام می‌شود.
-
آزمایش خون:
یکی دیگر از روش‌های تشخیص، آزمایش خون است. برخی از سرطان‌ها به وسیله مواد شیمیایی خاصی به نام مارکرهای سرطانی که در خون یافت می‌شود، قابل شناسایی هستند. هرچند این آزمایش نمی‌تواند به تنهایی به عنوان روش قطعی تشخیص سرطان استفاده شود، اما می‌تواند به شناسایی احتمالی کمک کند.
روش‌های تشخیص و درمان سرطان رحم
تعیین مرحله سرطان
پس از تشخیص سرطان رحم، گام بعدی تعیین مرحله بیماری است. این فرایند شامل مجموعه‌ای از آزمایش‌هاست که برای ارزیابی گسترش و شدت سرطان به کار می‌روند. آزمایش‌های رایج برای تعیین مرحله سرطان شامل عکس‌برداری با اشعه ایکس قفسه سینه، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)، اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) و آزمایش های خون هستند .
تشخیص نهایی مرحله سرطان ممکن است تا پس از انجام عمل جراحی قطعی نشود. پزشک با استفاده از نتایج این آزمایش‌ها و مشاهده‌های جراحی، مرحله دقیق سرطان را تعیین می کند. مراحل سرطان آندومتر با اعداد رومی از I تا IV (یک تا چهار) طبقه بندی می شوند. مرحله اول به معنی این است که سرطان تنها در رحم باقی مانده، در حالی که در مرحله چهارم، سرطان به اندام‌های مجاور یا نواحی دوردست بدن گسترش یافته است.
درمان سرطان رحم
درمان سرطان رحم بسته به مرحله و نوع سرطان می تواند شامل چندین روش باشد:
-
درمان جراحی:
– هیستروکتومی: یکی از روش‌های اصلی درمان سرطان رحم، عمل برداشتن رحم است. این عمل ممکن است به همراه برداشتن تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ نیز انجام شود. در طول جراحی، جراح نواحی اطراف رحم را بررسی کرده و ممکن است غدد لنفاوی را برای بررسی بیشتر بردارد. این روش معمولاً برای درمان سرطان در مراحل ابتدایی و پیشرفته به کار می‌رود.
– هیستروکتومی رادیکال: در مراحل پیشرفته تر، عمل هیستروکتومی رادیکال ممکن است شامل برداشتن قسمت فوقانی واژن و گره‌های لنفاوی نیز باشد. این روش می تواند با شیمی درمانی و پرتودرمانی همراه باشد.
– عمل دبالکینگ: در مرحله چهارم سرطان، از این عمل برای حذف بافت‌های سرطانی از بدن استفاده می شود.
-
درمان هورمونی:
هورمون درمانی با استفاده از داروهایی که سطح هورمون‌های استروژن را کاهش می‌دهند، می‌تواند به کنترل و کاهش رشد سلول‌های سرطانی کمک کند. این روش عموماً در مواردی که سرطان به دلیل افزایش هورمون‌های استروژن رشد کرده است، به کار می‌رود. هورمون‌درمانی ممکن است به کاهش علائم و کوچک کردن تومور کمک کند، اما ممکن است عوارضی مانند گرفتگی عضلات، افزایش وزن و تهوع به دنبال داشته باشد.
-
پرتو درمانی:
پرتودرمانی با استفاده از انرژی قدرتمند برای کشتن سلول‌های سرطانی و کاهش تومور به کار می‌رود. این روش معمولاً در کنار سایر روش‌های درمانی استفاده می‌شود.
-
شیمی‌درمانی:
شیمی‌درمانی با استفاده از داروهای قوی برای کشتن سلول‌های سرطانی یا کاهش اندازه تومور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
-
درمان‌های هدفمند و ایمونوتراپی:
درمان‌های هدفمند به سلول‌های سرطانی حمله کرده و نقاط ضعف خاص آنها را هدف قرار می دهند. ایمونوتراپی نیز به تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان کمک می کند.
انتخاب روش درمانی مناسب بر اساس مرحله سرطان، وضعیت عمومی بیمار و دیگر عوامل پزشکی تعیین می شود. مشاوره با تیم پزشکی متخصص برای برنامه‌ریزی درمانی و تصمیم گیری‌های مناسب از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
شیمی‌درمانی و پرتودرمانی در درمان سرطان رحم
شیمی درمانی
شیمی درمانی به معنای استفاده از داروهای قوی برای کشتن سلول‌های سرطانی است. این روش درمانی معمولاً در مراحل پیشرفته سرطان رحم، یعنی مرحله سوم یا چهارم، به کار می‌رود. هدف از شیمی درمانی، کاهش علائم سرطان، جلوگیری از گسترش آن و پیشگیری از بازگشت سرطان پس از جراحی است. این درمان به صورت دوره‌ای انجام می‌شود و ممکن است عوارضی چون ریزش مو، خستگی، کاهش قدرت ایمنی بدن، حالت تهوع و استفراغ را به دنبال داشته باشد.
پرتودرمانی
پرتودرمانی برای کنترل و محدود کردن رشد و گسترش سرطان به کار می‌رود و در مواردی که احتمال بازگشت سرطان وجود دارد، توصیه می شود. این روش معمولاً به مدت چهار هفته و هر هفته پنج روز انجام می‌شود. پرتودرمانی به دو روش اصلی صورت می‌گیرد:
– براکی‌تراپی (پرتودرمانی داخلی): در این روش، پرتوهای درمانی از طریق یک لوله پلاستیکی به داخل رحم منتقل می‌شوند. دوز پرتو ممکن است پایین، متوسط یا بالا باشد، که بسته به نوع و مرحله سرطان متغیر است.
– پرتودرمانی خارجی: در این روش، دستگاه خاصی برای ارسال پرتوهای درمانی به ناحیه لگن استفاده می‌شود.
در برخی موارد، ترکیبی از هر دو روش براکی تراپی و پرتودرمانی خارجی به کار می‌رود. عوارض پرتودرمانی ممکن است شامل ریزش مو، اختلالات روده ، قرمز و زخم شدن پوست در نواحی تحت درمان باشد.
پیشگیری از سرطان رحم
برای کاهش خطر ابتلا به سرطان رحم، می‌توان به راهکارهای زیر توجه کرد، هرچند که هیچ یک از این اقدامات نمی‌تواند احتمال ابتلا را به صفر برساند:
– حفظ تناسب‌اندام و وزن مناسب: مراقبت از وزن و حفظ تناسب اندام می‌تواند به کاهش خطر کمک کند.
– استفاده از قرص‌های پیشگیری از بارداری: در برخی موارد، استفاده از این قرص‌ها ممکن است مفید باشد.
– ورزش منظم: انجام تمرینات ورزشی به طور مداوم، برای سلامت کلی بدن اهمیت دارد.
– چکاپ‌های دوره‌ای و مشاوره با پزشک متخصص: بررسی‌های منظم پزشکی و مشاوره با متخصص برای شناسایی زودهنگام مشکلات بهداشتی اهمیت دارد.
– مشاوره با پزشک در صورت بروز علائم: مراجعه سریع به پزشک در صورت مشاهده علائم نگران کننده می‌تواند به تشخیص به موقع کمک کند.
– آشنایی با هورمون درمانی و عوارض آن: درک عوارض احتمالی هورمون درمانی و نحوه تأثیر آن بر بدن، برای مدیریت بهتر درمان مهم است.
پیشنهادات
چاقی، دیابت و سابقه خانوادگی از جمله عوامل خطر برای سرطان رحم هستند. خون‌ریزی‌های واژینال غیرطبیعی، پریودهای سنگین و دردناک، ترشحات غیرطبیعی و درد زیر شکم و لگن از جمله علائم این بیماری به شمار می‌روند. درمان سرطان رحم در مراحل اولیه معمولاً ممکن است و می‌تواند ریسک مرگ را به طور قابل‌توجهی کاهش دهد. انتخاب روش درمانی و میزان موفقیت آن به میزان گسترش سرطان بستگی دارد؛ بنابراین، تشخیص زودهنگام بیماری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
.
دیدگاهتان را بنویسید