علت سردرد در دوران بارداری:انواع+درمان آن!
سردردهای دوران بارداری: شایع‌ترین انواع و راه‌های مقابله
کاهش میزان شیوع سردرد در دوران بارداری نولی پارها (زنانی که هیچ‌یک از حاملگی‌های خود را تا بعد از هفتۀ بیستم ادامه نداده‌اند) به ویژه در سه ماهۀ سوم گزارش شده است. در زنان باردار، دو سوم از سردردها علل اولیه دارند (بیش از ۹۰٪ از نوع میگرن) و یک سوم باقی‌مانده به علل ثانویه مربوط می‌شوند که بیش از ۵۰٪ آنها ناشی از بیماری‌های فشار خون است. سردردهای میگرنی بیشتر تحت تأثیر تغییرات هورمونی دوران بارداری قرار دارند.
انواع متداول سردرد در دوران بارداری
- سردرد تنشی یا استرسی
این نوع سردرد که شایع‌ترین نوع است، با سفتی عضلانی و درد خفیف تا متوسط در پشت گردن و سر تداوم دارد. سردرد تنشی با اختلالات عصبی و تهوع همراه نیست و معمولاً به استراحت، ماساژ، استفاده از حرارت یا یخ، داروهای ضدالتهابی و آرام‌بخش‌های ضعیف پاسخ می‌دهد. در موارد نادر نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد.
- سردرد کلاستر یا خوشه‌ای
حاملگی تأثیری بر شدت این نوع سردرد ندارد. درمان آن در مرحله حاد شامل استفاده از اکسیژن ۱۰۰٪ و تجویز سوماتریپتان است. این سردرد نادر اولیه با درد شدید یک‌طرفه که به صورت و چشم‌ها انتشار می‌یابد و ۱۸۰-۱۵ دقیقه به همراه علائم بیقراری ادامه می‌یابد، همراه است. میگرن ممکن است در کودکی شروع شود، در نوجوانی به اوج برسد و با افزایش سن از شدت و دفعات آن کاسته شود.
- سردرد میگرنی
شیوع میگرن در سه ماهۀ اول بارداری ۲٪ است و اکثر آنها در دوران بارداری بهبود می‌یابند. گاهی میگرن با “اورا” (نوعی اختلال گذرای دیداری، حسی یا حرکتی که شروع سردرد را نشان می‌دهد) در دوران بارداری ظاهر می‌شود. زنانی که قبلاً دچار میگرن بوده‌اند، ممکن است در دوران بارداری علائم جدیدی تجربه کنند که نیاز به بررسی دارد.
تماس جهت رزرو نوبت با شادی دولتی
ارتباط سردرد میگرنی با خطرات بارداری
پیش‌تر تصور می‌شد که میگرن با افزایش خطر برای مادر یا جنین همراه نیست، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که سردرد در بارداری می‌تواند احتمال پره اکلامپسی، هایپرتنشن بارداری، پره ترم لیبر و سایر اختلالات قلبی عروقی شامل سکته‌های مغزی ایسکمیک را افزایش دهد. میگرن با افزایش خطر سکتۀ مغزی به میزان ۱۶ برابر، انفاکتوس میوکارد ۵ برابر، بیماری قلبی ۲ برابر، ترومبو آمبولی وریدی ۲ برابر و مسمومیت حاملگی ۲ برابر همراه است.
انواع میگرن
میگرن شایع یا بدون اورا
این نوع میگرن با سردرد یک‌طرفه ضربان‌دار، همراه با تهوع، استفراغ و یا ترس از نور مشخص می‌شود.
میگرن کلاسیک یا همراه اورا
این نوع میگرن علاوه بر علائم مشابه با میگرن شایع، با نشانه‌های نورولوژیک پیش درآمد مانند لکه‌ها یا توهمات بینایی همراه است و یک سوم بیماران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. استفاده از دارو در هنگام شروع اولین نشانه‌ها می‌تواند از بروز سردرد جلوگیری کند.
سردرد در دوران بارداری می‌تواند نشانه‌ای از مسمومیت حاملگی باشد، به‌ویژه در افرادی که دچار ورم یا فشار خون بالا هستند. این سردردها ممکن است پیش درآمد تشنج ناشی از مسمومیت حاملگی باشند، لذا اهمیت زیادی دارد که زنان باردار با تجربه سردردهای شدید و مقاوم به درمان، به پزشک متخصص مراجعه کنند و سابقۀ میگرن خود را اطلاع دهند.
علت سردرد در بارداری
در دوران بارداری، سردرد ممکن است به علت کمبود خواب، کم‌آبی بدن، استرس، کاهش قند خون یا خستگی چشم ایجاد شود. اگر سردرد با درمان‌های ساده مانند استراحت بیشتر و جبران کمبود آب بدن بهبود نیافت، مشورت با پزشک برای درمان و دریافت داروی مناسب توصیه می‌شود.
درمان سردرد در بارداری
درمان‌های غیر دارویی
تکنیک‌های بیوفیدبک، طب سوزنی و تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال از جمله درمان‌های غیر دارویی میگرن در دوران بارداری هستند.
داروهای ضدالتهابی
داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی مؤثر هستند و بسیاری از سردردهای میگرنی به ضد دردهای ساده مانند ایبوپروفن، استامینوفن یا میدرین پاسخ می‌دهند، به‌ویژه اگر زود هنگام تجویز شوند.
برای درمان سردردهای شدید، هیدراسیون داخل وریدی و تزریق داروهای ضداستفراغ و اپیوئیدها مؤثر است. اگرچه در گذشته ۲ گرم سولفات منیزیم داخل وریدی تجویز می‌شد، اما اثر سودمندی آن اخیراً گزارش نشده است.
تماس جهت رزرو نوبت با شادی دولتی
محدودیت‌ها و توصیه‌ها
مشتقات ارگوتامین به دلیل اثر منقبض‌کنندۀ قوی عروقی نباید در بارداری مصرف شوند. تریپتان‌ها که اگونیست‌های گیرنده سروتونین هستند، با انقباض عروق داخل جمجمه سردرد را برطرف می‌کنند و به صورت خوراکی، تزریقی، شیاف رکتال و یا اسپری بینی تجویز می‌شوند. بهترین کاربرد آنها همراه با NSAIDها است. اگرچه این داروها در بارداری بی‌خطر به نظر می‌رسند، اما طی مطالعه‌ای اختلالات عصبی تکاملی در کودکانی که در دوران بارداری در معرض تریپتان‌ها بودند، مشاهده شد.
پیشگیری از میگرن
در زنانی که دچار سردردهای میگرنی مکرر هستند، درمان خوراکی پیشگیری‌کننده توصیه می‌شود. آمی تریپتیلین، پروپرانولول و متوپرولول در دوران بارداری بی‌خطر هستند و می‌توانند به پیشگیری از میگرن کمک کنند.
سردرد در دوران بارداری
سردرد در سه ماهه اول
در سه ماهه اول بارداری، سردردهای تنشی بسیار شایع هستند؛ زیرا بدن شما در حال تجربه تغییرات زیادی است. این تغییرات شامل تغییرات هورمونی، افزایش وزن و افزایش حجم خون است.
عوامل دیگر که ممکن است منجر به سردرد در این دوره شوند، عبارت‌اند از:
– کمبود آب بدن
– قند خون پایین
– تهوع و استفراغ
– کاهش فعالیت بدنی
– استرس
– کاهش مصرف کافئین
– تغذیه نامناسب
– حساسیت به نور و تغییرات بینایی
برخی غذاها نیز می‌توانند محرک سردرد در دوران بارداری باشند، از جمله:
– لبنیات
– شکلات
– پنیر
– گوجه‌فرنگی
– خمیر مایه
سردرد در سه ماهه دوم و سوم
سردردها در سه ماهه دوم و سوم بارداری نیز ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شوند:
– کشیدگی و گرفتگی عضلات
– دیابت
– فشار خون بالا
– کمبود خواب
– اضافه وزن
– رژیم غذایی
فشار خون بالا در بارداری
در این دوران، سردرد ممکن است ناشی از فشار خون بالا باشد. اگر فشار خون بالا دارید، می‌تواند مشکلات زیادی برای شما و جنین ایجاد کند. بر اساس آمارها، فشار خون بالا پس از ۲۰ هفته بارداری شایع‌تر است. خطرات ناشی از فشار خون بالا شامل:
– سکته
– پره‌اکلامپسی
– کاهش جریان اکسیژن به جنین
– زایمان زودرس (کمتر از ۳۷ هفته)
– جدا شدن جفت
– وزن کم هنگام تولد نوزاد
زمان مراجعه به پزشک
اگر سردردهای مکرر دارید که حتی با مسکن‌های تجویز شده درمان نمی‌شود، این ممکن است نشانه یک بیماری جدی به نام پره‌اکلامپسی باشد. این وضعیت معمولاً در نیمه دوم بارداری رخ می‌دهد و ممکن است با علائم دیگری مانند فشار خون بالا و مشکلات کلیوی همراه باشد. اگر همراه با سردرد، علائمی مانند درد زیر دنده، احساس سوزش در سر دل، تورم صورت، دست یا پا و مشکلات بینایی دارید، باید این نشانه‌ها را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید تا مشکل خود را با او در میان بگذارید.
بررسی‌های پزشکی برای تشخیص علت سردرد
پزشک برای تشخیص علت سردرد در بارداری، مجموعه‌ای از آزمایشات را انجام می‌دهد که شامل موارد زیر است:
– بررسی فشار خون
– آزمایش قند خون
– آزمایش خون
– تست بینایی
– سونوگرافی از سر و گردن
– اسکن قلب و سر
– بررسی سلامت بینایی و چشم به طور کلی
سردردهای اوایل بارداری
سردرد یکی از عوارض رایج در دوران بارداری است، اما کنترل آن در این دوران دشوارتر است زیرا مادر نمی‌تواند هر دارویی را مصرف کند. تغییرات هورمونی و افزایش حجم خون می‌تواند عامل اصلی سردردها باشد. سردردهای میگرنی که به صورت ضربان‌دار در یک طرف سر احساس می‌شوند، نوع رایج سردرد در بارداری هستند و می‌توانند بسیار دردناک باشند، به‌ویژه که منجر به انبساط رگ‌های خونی می‌شوند. این سردردها گاهی با علائمی مانند تهوع، استفراغ و حساسیت به نور همراه هستند و در موارد نادر، احساس سوزن‌سوزن شدن در دست و پاها نیز وجود دارد.
مصرف مسکن برای سردرد در بارداری
بسیاری از زنان باردار برای تسکین سردرد از مسکن استفاده می‌کنند. پزشک ممکن است داروهای دیگری نیز تجویز کند، اما مهم است که قبل از مصرف هر گونه دارویی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
درمان‌های گیاهی سردرد در بارداری
راهکارهای طبیعی و گیاهی برای درمان سردرد در دوران بارداری وجود دارد. با این حال، قبل از استفاده از هر گونه درمان گیاهی، باید با پزشک خود مشورت کنید. برخی از این راهکارها عبارتند از:
– مصرف زنجبیل
– استفاده از روغن نعناع بر روی ناحیه درد
– اضافه کردن روغن حاوی امگا ۳ به رژیم غذایی
– استفاده از روغن اسطوخودوس بر روی ناحیه درد
این روش‌های طبیعی می‌توانند در کاهش و تسکین سردردهای دوران بارداری مؤثر باشند.
سردرد و حالت تهوع در بارداری
در دوران بارداری، سردردها معمولاً با علائمی مانند حالت تهوع و استفراغ همراه هستند. این سردردها می‌توانند به دلایلی از جمله تغییرات هورمونی، گرفتگی و آبریزش بینی، گرسنگی و کاهش قند خون ایجاد شوند. همچنین ممکن است برخی زنان به نور حساسیت پیدا کنند یا دچار درد چشم شوند.
سردرد در ماه آخر بارداری
سردردهای سه ماهه سوم بارداری اغلب به علت وضعیت بدن مادر و تحمل اضافه وزن است. علاوه بر این، سردردها ممکن است به دلیل بیماری‌هایی مانند پره‌اکلامپسی و فشار خون بالا باشند. سردرد در سه ماهه دوم نیز احتمال دارد ناشی از فشار خون بالا باشد که نیاز به بررسی توسط پزشک دارد.
سردرد یک‌طرفه در بارداری
سردردهای یک‌طرفه در بارداری اغلب از نوع میگرنی هستند. برای تشخیص و درمان دقیق این نوع سردردها بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
درمان‌های خانگی سردرد
برای تسکین سردرد در خانه می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
– نوشیدن آب فراوان
– استفاده از کمپرس آب سرد یا گرم
– استراحت و انجام تمرینات یوگا
– ماساژ دادن
همچنین، مصرف داروهای گیاهی نیز می‌تواند مؤثر باشد، اما قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
سردرد و گردن درد در بارداری
سردرد در بارداری ممکن است به گردن درد منجر شود، اما این عارضه معمولاً خطری برای مادر و جنین ندارد.
چشم درد و سردرد در بارداری
در سه ماهه اول بارداری، تغییرات هورمونی و افزایش حجم خون می‌توانند باعث سردرد و چشم درد شوند. این سردردها اغلب با علائمی مانند خستگی شدید، استرس و خستگی چشم همراه هستند. سردردهای سینوسی نیز ممکن است به دلیل آبریزش و احتقان بینی بیشتر شوند.
تأثیر میگرن بر جنین
سردردهای میگرنی در دوران بارداری باعث درد شدید می‌شوند، اما به جنین در حال رشد آسیبی نمی‌رسانند.
استفاده از شیاف برای سردرد در بارداری
برای درمان حملات میگرنی در بارداری، می‌توان با مشورت پزشک از شیاف پاراستامول (استامینوفن) استفاده کرد. دوز توصیه‌شده معمولاً ۱۰۰۰ میلی‌گرم است.
مصرف قرص برای سردرد در بارداری
در دوران بارداری، از مصرف خودسرانه داروها خودداری کنید. تنها با تجویز پزشک می‌توانید داروهای مسکن مصرف کنید.
سردرد در بارداری و جنسیت جنین
سردرد در دوران بارداری نمی‌تواند به عنوان روشی برای تعیین جنسیت جنین در نظر گرفته شود و ممکن است در هر دو جنسیت رخ دهد.
آیا سردرد در بارداری خطرناک است؟
سردرد در اوایل بارداری شایع است و معمولاً با پیشرفت بارداری بهبود می‌یابد. این سردردها به کودک آسیبی نمی‌رسانند، اما می‌توانند برای مادر آزاردهنده باشند. در برخی موارد، سردرد ممکن است نشانه پره‌اکلامپسی باشد که در صورت پیگیری و درمان، می‌تواند عوارض جدی را به همراه داشته باشد.
کلام آخر
سردرد در دوران بارداری بسیار شایع است. در سه ماهه ابتدایی، سردردها معمولاً تنشی هستند که به دلیل تغییرات بدن ایجاد می‌شوند. در سه ماهه دوم و سوم بارداری، علت سردرد ممکن است جدی باشد و نیاز به توجه دارد. فشار خون خود را در منزل به‌طور منظم چک کنید و در صورت وجود سابقه بیماری‌هایی مانند میگرن، فشار خون بالا، تشنج و دیابت، پزشک خود را مطلع کنید.
دیدگاهتان را بنویسید