بی اختیاری ادرار و روش‌های درمان آن

بی اختیاری ادرار یکی از اتفاقاتی است که بیشتر در افراد مسن و کودکان دیده می‌شود؛ این مشکل  فقط به دوران کهن سالی و کودکی محدود نمی‌شود. بسیاری از خانم‌ها در دوران بارداری، زایمان و یائسگی نیز با این مشکل رو به رو می‌شوند. این اختلال نه تنها جسمی را تحت تأثیر قرار می‌دهد بلکه حس عزت نفس را هم لطمه می‌زند و می‌تواند باعث انزوا و کاهش فعالیت‌های اجتماعی شود.

در این مقاله به بررسی بی‌اختیاری ادرار در بارداری و راه‌های درمانی برای این اختلال خواهیم پرداخت. به شما همراهان گرامی اطمینان می‌د‌هیم با خواندن این مقاله برای همیشه از شر این مشکل خلاص خواهید شد.

نشتی یا بی اختیاری ادرار چیست؟

بی اختیاری ادرار به دلیل از دست دادن کنترل مثانه اتفاق می‌افتد. ادرار توسط کلیه‌ها ساخته شده و در مثانه ذخیره می‌شود؛ ماهیچه‌های مثانه در زمان خروج ادرار سفت می‌شوند. گاهی ماهیچه‌های مثانه توانایی کنترل ادار را ندارند پس در همان زمان، عضلات اسفنکتر اطراف مجرای ادرار شل می‌شوند و ادرار از بدن شما خارج می‌شود.

بی اختیاری ادرار چه زمانی رخ می دهد؟

بی اختیاری ادرار زمانی اتفاق می‌افتد که عضلات مثانه به طور ناگهانی سفت شوند و عضلات اسفنکتر به اندازه کافی قوی نباشند که مجرای ادرار را ببندند. این موضوع باعث می‌شود که یک میل ناگهانی و شدید برای ادرار کردن ایجاد شود که ممکن است نتوانید آن را کنترل کنید.

بی اختیاری ادرار بارداری بر اثر خنده، عطسه یا ورزش اتفاق می‌افتد. 

بی اختیاری ادرار در خانم‌ها به چه علت است؟

تحقیقات علمی ثابت کرده که بی اختیاری ادرار در زنان دو برابر مردان است. دلیل این موضوع مربوط به دوره‌هایی است که زنان در طول زندگی خود تجربه می‌کنند. سه دوره مهم که می‌تواند احتمال بی اختیاری ادرار را در زنان در دوره‌های بارداری، زایمان و یائسگی افزایش می‌یابد.

در واقع بارداری، زایمان و یائسگی بر روی مثانه، مجرای ادرار و سایر ماهیچه‌ها تأثیر می‌گذارد. زمانی که ماهیچه‌های پشتیبانی کننده دستگاه ادراری ضعیف هستند، ماهیچه‌های دستگاه ادراری برای نگه داشتن ادرار باید بیشتر کار کنند تا شما آماده ادرار شوید. این استرس یا فشار اضافی روی مثانه و مجرای ادرار منجر به بی اختیاری ادرار یا نشت ادرار شود.

از طرفی دیگر مجرای ادرار زنانه کوتاه‌تر از مجرای ادرار مردانه است. هر گونه ضعف یا آسیب به مجرای ادرار در زنان، بیشتر باعث بی اختیاری ادرار می‌شود. بی اختیاری در خانم‌ها ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد، در خانم‌های مسن بیشتر شایع است؛ زیرا این موضوع به دلیل تغییرات هورمونی در دوران یائسگی است.

انواع بی اختیاری ادراری یا نشت ادرار

1. بی اختیاری استرسی: شایع ترین نوع بی اختیاری است که بیشتر درخانم‌های جوان دیده می‌شود.
2. بی اختیاری فوری: مثانه به طور نا خدآگاه دستور خروج ادرار را می‌دهد و تا قبل از رفتن به سرویس بهداشتی اتفاق می‌افتد.
3. بی اختیاری ادراری ترکیبی: ترکیبی از دو بی اختیاری بالاست که فرد با استرس فراوان در لحظه ادرار می‌کند.

علائم بی اختیاری ادرار چیست؟

بی اختیاری ادرار به خودی خود یک بیماری نیست. بی اختیاری یا نشت ادرار معمولاً به علت ضعف عضلات لگن به وجود می‌آید. برخی از زنان علائم زیر را در خود مشاهده می‌کنند:

• فشار یا اسپاسم در ناحیه لگن که باعث میل شدید به ادرار می‌شود
• رفتن به دستشویی بیش از حد معمول (بیش از هشت بار در روز یا بیش از دو بار در شب)
• ادرار کردن هنگام خواب

علت بی اختیاری یا نشتی ادرار چیست؟

1. اضافه وزن

 اضافه وزن به مثانه فشار وارد می‌کند که می‌تواند مثانه را ضعیف کند و مثانه ضعیف نمی‌تواند ادرار زیادی را در خود نگه دارد.

2. یبوست

مشکلات مربوط به کنترل مثانه می‌تواند برای افراد مبتلا به یبوست طولانی مدت (مزمن) رخ دهد. یبوست یا زور زدن برای اجابت مزاج، می‌تواند بر مثانه و عضلات کف لگن فشار وارد کند. این امر ماهیچه‌ها را ضعیف می‌کند و می‌تواند باعث بی اختیاری ادرار یا نشت ادرار شود.

3. آسیب عصبی

 اعصاب آسیب دیده ممکن است سیگنال هایی را در زمان نامناسب به مثانه ارسال کنند. یا ممکن است توانایی ارسال سیگنال را از دست بدهند. زایمان و مشکلات سلامتی مانند دیابت و مولتیپل اسکلروزیس می‌تواند باعث آسیب عصبی در مثانه، مجرای ادرار یا عضلات کف لگن شود.

4. عمل جراحی

 هر گونه جراحی که اندام های تناسلی زنان را درگیر می‌کند، مانند هیسترکتومی، می‌تواند به ماهیچه‌های حمایت کننده کف لگن آسیب برساند، به خصوص اگر رحم برداشته شود.

پیشنهاد می‌کنم این مطلب رو بخونی: هرآنچه که لازم است راجب سرطان رحم بدانید!

سایر علل‌های بی اختیاری ادرار

• داروهای خاص
• کافئین
• عفونت

بی اختیاری ادرار بعد از زایمان طبیعی

از هر ۱۰ زن، ۴ نفر در دوران بارداری دچار بی اختیاری ادرار می‌شوند. در دوران بارداری، با رشد جنین، به مثانه، مجرای ادرار و عضلات کف لگن فشار وارد می‌شود. با گذشت زمان، این فشار ممکن است عضلات کف لگن را ضعیف کند و منجر به نشت یا مشکلات دفع ادرار شود.

در نظر داشته باشید که نشت ادرار و بی اختیاری بعد از زایمان، کاملاً طبیعی است. اکثر مشکلات مربوط به کنترل مثانه در دوران بارداری و پس از زایمان بعد از ریکاوری عضلات بهبود یافته و از بین می‌رود. اگر ۶ هفته پس از زایمان خود همچنان مشکل مثانه دارید، با پزشک یا ماما خود صحبت کنید.

پیشنهاد می‌کنم این مطلب رو بخونی: 10علائم خطرناک در دوران بارداری

چگونه زایمان باعث بی اختیاری ادرار می‌شود؟

زایمان به ویژه زایمان واژینال (طبیعی)، می‌تواند عضلات کف لگن را ضعیف کرده و به اعصاب کنترل کننده مثانه آسیب برساند. اکثر مشکلات مربوط به کنترل مثانه که در نتیجه زایمان طبیعی اتفاق می‌افتد، پس از گذشت مدتی و بعد از بهبودی عضلات، از بین می‌روند.

چگونه یائسگی باعث بی اختیاری ادرار می‌شود؟

برخی از زنان پس از قطع قاعدگی دچار مشکلات کنترل ادرار و مثانه می‌شوند. محققان بر این باورند که داشتن سطوح پایین هورمون استروژن پس از یائسگی ممکن است مجرای ادرار را ضعیف کند.

از طرف دیگر مانند همه ماهیچه‌ها، عضلات مثانه و مجرای ادرار نیز با افزایش سن مقداری از قدرت خود را از دست می‌دهند. این بدان معناست که ممکن است با افزایش سن قدرت عضلات مثانه کم شده و نگه داشتن ادرار سخت‌تر می‌شود.

بی اختیاری ادرار چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص بی اختیاری یا نشت ادرار، پزشک یا ماما از شما در مورد علائم و سابقه پزشکی‌تان سؤالاتی می‌پرسد از جمله این سؤالات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• چند بار در روز مثانه خود را خالی می‌کنید؟
• چگونه و چه زمانی ادرار شما نشت می‌کند؟
• چقدر ادرار نشت می‌کند؟
• چه داروهایی مصرف می‌کنید؟
• اگر تا به حال باردار بوده‌اید، تجربه زایمان (طبیعی و سزارین) شما چگونه بوده است؟ آیا هنگام و بعد بارداری هم بی اختیاری داشته‌اید؟

از چه آزمایش‌هایی برای بررسی بی اختیاری یا نشت ادرار استفاده می‌کنند؟

 به جز سؤالات بالا آزمایش‌هایی جهت بررسی علت بی اختیاری یا نشت ادرار از شما گرفته می‌شود. از جمله این آزمایش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

1. آزمایش ادرار: جهت بررسی عفونت موجود یا سایر علل بی اختیاری
2. سونوگرافی: سونوگرافی به منظور بررسی کلیه ها، مثانه و مجاری ادراری صورت می‌گیرد.
3. سیستوسکوپی: پزشک شما با استفاده از یک لوله نازک با یک دوربین کوچک مجاری ادرار را بررسی می‌کند.
4. یورودینامیک: به این تست نوار مثانه نیز می‌گویند. در این تست پزشک به دنبال یک ارزیابی کلی و کامل از عملکرد مثانه شما در هنگام ذخیره و دفع ادرار است.

درمان خانگی بی اختیاری ادرار

درمان‌های ساده‌ی خانگی مناسبی برای بی اختیاری یا نشت ادرار وجود دارد که می‌توانید آن‌ها را انجام دهید. برخی افراد فکر می‌کنند که چنین اقدامات ساده‌ای نمی‌تواند بی اختیاری ادرار را درمان کند؛ اما برای بسیاری از زنان، این مراحل باعث می‌شود که بی اختیاری ادرار به طور کامل از بین برود یا بسیار کمتر شود.

انجام تمرینات کگل

اگر بی اختیاری ادرار استرسی دارید، تمرینات کگل می‌تواند به شما کمک کند. کگل تمریناتی برای عضلات کف لگن شما هستند که به پیشگیری یا کاهش بی اختیاری ادرار استرسی کمک می‌کنند. عضلات کف لگن شما از رحم، مثانه، روده کوچک و راست روده حمایت می‌کنند.

کاهش وزن

 وزن اضافی فشار بیشتری بر مثانه و ماهیچه‌های اطراف وارد می‌کند که می‌تواند منجر به مشکلاتی در کنترل مثانه شود. اگر اضافه وزن دارید، می‌توانید با یک برنامه غذایی و ورزشی درست وزن خود را کاهش دهید.

عادات غذایی خود را تغییر بدهید

 نوشیدنی‌های حاوی کافئین، کربناته (مانند نوشابه های گازدار)، یا نوشیدنی‌های الکلی می‌توانند نشت مثانه یا بی اختیاری ادرار را بدتر کنند. برای مدتی از یک رژیم غذایی سالم و پر فیبر و بدون این نوع نوشیدنی‌ها پیروی کنید.

ترک سیگار

سیگار می‌تواند بسیاری از مشکلات سلامتی از جمله بی اختیاری ادرار را بدتر کند.

درمان یبوست

یبوست می‌تواند بی اختیاری ادرار را بدتر کند. خوردن غذاهای حاوی فیبر زیاد و یک رژیم غذایی سالم می‌تواند یبوست شما را کمتر کند.

درمان قطعی بی اختیاری یا نشت ادرار

دارو

بعد از یائسگی، استفاده از کرم‌ها یا چسب‌های واژینال حاوی استروژن (به نام استروژن موضعی) می‌تواند به تقویت عضلات و بافت‌های مجرای ادرار و نواحی واژن کمک کند. مجرای ادرار قوی‌تر به کنترل مثانه و ادرار کمک می‌کند.

پساری واژن

پساری یک وسیله پلاستیکی یا سیلیکونی کوچک (به شکل حلقه کوچک) است که در واژن خود قرار می‌دهید. پساری به دیواره واژن و مجرای ادرار فشار می‌آورد تا از عضلات کف لگن حمایت کند و به کاهش بی اختیاری استرسی کمک کند. پساری ها در اندازه‌های مختلف هستند، بنابراین پزشک یا ماما برای اندازه‌ی پساری مناسب، به شما مشاوره می‌دهند. پساری های سیلیکونی قابلیت چندین بار استفاده را دارند. نوع دیگری از پساری موجود است که شبیه تامپون و یک‌بار مصرف است.

تزریق حجم دهنده‌ها

پزشک شما می‌تواند یک عامل حجیم کننده مانند کلاژن، چربی یا سلول‌های بنیادی را به بافت های اطراف مثانه و مجرای ادرار تزریق کند تا باعث ضخیم شدن آن‌ها شود. این عمل به بسته نگه داشتن دهانه مثانه کمک می‌کند و میزان ادراری که می‌تواند به بیرون نشت کند را کاهش می دهد.

عمل جراحی

یکی از راه‌هایی که برای درمان نشتی ادرار مورد استفاده قرار می‌گیرد، جراحی است. به خاطر داشته باشید که اگر قصد بارداری در آینده را دارید، جراحی برای بی اختیاری ادرار توصیه نمی‌شود. بارداری و زایمان می‌تواند باعث نشت مجدد ادرار و بازگشت علائم شود.

دو نوع رایج جراحی برای بی اختیاری ادرار عبارت‌اند از:

اسلینگ مجرای ادرار: رایج ترین نوع جراحی برای درمان بی اختیاری استرسی است.

کولپوسوسپانسیون: در این جراحی در دو طرف مجرای ادرار بخیه‌هایی می‌زنند. این بخیه‌ها به نگه داشتن مثانه در جای درست و رفع نشتی ادرار کمک می‌کنند. به این روش جراحی Burch (برچه) نیز گفته می‌شود.

چگونه می‌توانم از بی اختیاری ادرار جلوگیری کنم؟

با انجام دادن کارهای زیر می‌توانید ریسک ابتلا به این مشکل را در خودتان کمتر کنید.

• روزانه کگل را تمرین کنید، به خصوص در دوران بارداری و پس از بارداری البته با مشورت گرفتن از ماما.
• وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید.
• ورزش کنید و تحرک داشته باشید.
• برای جلوگیری از یبوست، غذاهای حاوی فیبر بخورید.
• از کشیدن سیگار و نوشیدن الکل و کافئین زیاد دوری کنید.

سخن پایانی

بی اختیاری ادرار یا نشت ادرار یکی از مشکلات رایج در بین زنان است. در این مقاله تلاش کردیم تا به طور کامل علل و علائم بی اختیاری ادرار، درمان خانگی و پزشکی آن و روش های پیشگیری از نشتی ادرار را توضیح دهیم.

اگر بی اختیاری ادرار دارید، می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی زیر با ما در تماس باشید، مشاوره دریافت کنید و از خدمات مجموعه ما استفاده کنید.

اگر سؤالی درباره بی اختیاری و نشت ادرار در زنان دارید، می‌توانید در بخش نظرات این مقاله سؤالاتتان را از ما بپرسید.

سوالات متداول

در صورت داشتن بی اختیاری ادرار، باید آب یا مایعات را کمتر بنوشیم؟

خیر. بسیاری از افراد مبتلا به بی اختیاری ادرار فکر می‌کنند که برای کاهش میزان نشت ادرار باید کمتر مایعات بنوشند؛ اما برای سلامتی بدن به مایعات مخصوصاً آب نیاز دارید. دریافت مایعات کافی به سالم نگه داشتن کلیه ها و مثانه کمک می‌کند، از عفونت‌های دستگاه ادراری جلوگیری می‌کند و از یبوست که ممکن است بی اختیاری ادرار را بدتر کند، جلوگیری می‌کند.

برای درمان بی اختیاری ادرار چه بخوریم؟

خوردن غذاهای پر فیبر و پیروی از یک رژیم غذایی سالم می‌تواند در درمان این بیماری بسیار مؤثر باشد.

برای بی اختیاری ادرار چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟

بهتر است در همان ابتدا که متوجه این مشکل شدید به پزشک مراجعه کنید. درمان در مراحل اولیه بسیار ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر است.

نشت ادرار بعد از بارداری طبیعی است؟

همان‌طور که در این مطلب گفتیم، نشت ادرار بعد از بارداری، طبیعی است؛ اما در نظر داشته باشید که این مشکل باید بعد از التیام عضلات لگن و کاهش فشارها برطرف شود.