انواع حرکات جنین در نه ماه بارداری تا زمان زایمان!

 آشنایی بیشتر با حرکات جنین در طول بارداری

 

بسیاری از زنان در طول بارداری از پیچیدگی‌هایی همچون زمانی که حرکات جنین احساس می‌شود، سوال می‌پرسند. حرکات جنین چه زمانی احساس می‌شود؟تکان خوردن جنین چه شکلی است؟ آیا هر روز باید حرکات جنین را احساس کرد؟ و چه حرکاتی از جنین نگران‌کننده هستند؟

 

یکی از لحظات فوق‌العاده‌ای که زنان در طول بارداری تجربه می‌کنند، زمانی است که برای اولین بار حرکات آرام و ریز جنین را در دل شکم خود احساس می‌کنند. این حرکات نشان دهنده زنده بودن و رشد بهتر نوزاد است.

 

بعد از عبور از خستگی‌های سه ماهه اول بارداری که شامل حالت تهوع، یبوست و نیاز به تغییرات مکرر ادراری می‌شود، احساس اولین حرکات نوزاد در دوره‌ی دوم بارداری، یک تسکین شگفت‌انگیز است. اما برخی زنان ممکن است این تجربه را به عنوان یک عامل استرس‌زا ببینند زیرا نمی‌دانند که هر تغییری در این الگو طبیعی است یا خیر!

 

زیرا هر نوزاد دارای ویژگی‌های منحصر به فرد خود است، ارزیابی الگوی حرکات نوزاد خود برای شما بسیار حیاتی است. اگر تصور می‌کنید که تعداد یا شدت حرکات نوزاد شما کاهش یافته است، باید بلافاصله با پزشک خود یا مامای خود تماس بگیرید و منتظر روز بعد نمانید.

 روند تکامل حرکات جنین در هفته به هفته بارداری

 

حرکات جنین در داخل شکم مادر از نوزاد به نوزاد متفاوت است. برخی نوزادان همیشه محدودیت‌های فضای دنج خود را آزمایش می‌کنند، در حالی‌که برخی دیگر تا زمان تولد آرام‌تر هستند.

 

این حرکات نوزاد در طول بارداری ممکن است از بال بال زدن آرام تا لگدهای قوی و دورانی که نوزاد در دل رحم حرکت می‌کند، تغییر کند.

 

 تکامل حرکات جنین در طول بارداری

 

نشانه‌هایی از حرکات جنین، یکی از اجزای پر جنب و جوشی بارداری است که به آنها می‌پردازیم. پزشکان به عنوان عللی از ضربان قلب جنین اطمینان می‌دهند.

 

از هفته ۷ تا ۹ ام بارداری، تمامی اعضای جنین به صورت همزمان در حال حرکت هستند، بدون اینکه مادر از آن مطلع باشد؛ زیرا اعصاب جنین در این مرحله در حال تکامل هستند. جنین در این شرایط ممکن است ظاهری مانند قوس داشته باشد.

 

با استفاده از سونوگرافی در هفته ۹، می‌توان حرکاتی شبیه به خمیدن یا کشیدن بدن جنین را مشاهده کرد. از هفته ۱۰ به بعد، جنین قادر به باز کردن دهان خود و حتی حرکات انگشتان است.

 

بلعیدن مایع آمنیوتیک با شروع هفته ۱۲ آغاز می‌شود. از هفته ۱۳ به بعد، اگر مادر به آرامی به شکم خود ضربه بزند یا پوست آن را لمس کند، ممکن است جنین دست‌ها و پاهای خود را تکان دهد و این حرکات احساس شود.

 

از هفته ۱۴ به بعد، حرکات جنین بدون نیاز به محرک قابل تشخیص هستند. مادران بارداری که اولین فرزند خود را حمل می‌کنند، ممکن است در حوالی هفته‌های ۲۰ تا ۲۲ اولین حرکات جنین خود را تجربه کنند.

 

به طور کلی، حرکات جنین از هفته ۷ بارداری آغاز می‌شود، اما قابل تشخیص نیستند تا پایان سه ماهه اول بارداری.

 

این تجربه پیچیده از تغییرات حرکات جنین نه تنها جذاب است بلکه نیازمند توجه و آگاهی بیشتر از زنان باردار است.

 تکامل حرکات جنین در سه ماهه دوم بارداری

 

حرکات جنین در دوران سه ماهه دوم بارداری معمولا کمی پیچیده‌تر و غیر قابل پیش‌بینی هستند. با افزایش اندازه نوزاد، شدت حرکات آن نیز افزایش می‌یابد و مادر ممکن است حرکات کششی، مشت و لگد زدن جنین را تشخیص دهد. به همین دلیل:

 

در هفته‌های ۲۰ تا ۳۶ بارداری، می‌توان انواع حرکات ضعیف، قوی و چرخشی جنین را تشخیص داد (حرکات جنین در ماه ششم بارداری). این به این دلیل است که نوزاد قادر است تمام مفاصل و ستون فقرات خود را حرکت دهد.

 

در هفته ۲۸ بارداری، نوزاد معمولا به دلیل احساس یک صدای بلند می‌تواند دست و پای خود را به سمت قفسه سینه بکشد و بدن خود را جمع کند.

 

در سه ماهه سوم، نوزاد حرکاتی مانند دوچرخه‌سواری برای آمادگی به زایمان طبیعی نشان می‌دهد.

 

الگوی حرکات جنین در طول ۲۴ ساعت تغییر می‌کند؛ حرکات ضعیف به تدریج کاهش می‌یابند و حرکات قوی و چرخشی به صورت مداوم تکرار می‌شوند.

 

به دلیل افزایش اندازه نوزاد و کاهش فضای رحم در نزدیکی به زمان زایمان، حرکات قوی و چرخشی اندکی محدود می‌شوند و حرکات ضعیف افزایش می‌یابند. هرگونه تغییر در این الگوی طبیعی ممکن است حرکات غیرعادی جنین را نشان دهد.

 

در مورد نوع حرکات، تفاوتی در حرکات جنین پسر یا دختر مشاهده نمی‌شود، با این حال ممکن است نوزاد پسر حرکات شبانه بیشتری داشته باشد.

 

 

حرکات جنین در سه ماهه دوم و سوم بارداری

 

هنگامی که برای اولین بار تکان‌های جنین را احساس می‌کنید (معمولا در ماه پنجم یا هفته‌های ۱۸ تا ۲۲ بارداری)، این حرکات می‌توانند به شکلی همچون پرواز پروانه یا بال‌زدن به نظر بیایند. با گذر زمان، حرکات جنین به طور آکروباتیک فزاینده‌ای تغییر می‌کنند و ضربات مشت‌های آن با قوت بیشتری انجام می‌شوند. تا زمانی که به شش ماهگی بارداری می‌رسید، حرکات پاهای جنین به صورت مداوم تکرار می‌شوند و گاهی می‌توان الگوی آن‌ها را به شکل قلابی حس کرد.

 

در ماه هفتم بارداری، کودک هنوز فضای کافی برای حرکات پرتابی مشت و لگد زدن دارد و روز به روز قوی‌تر می‌شود. با رشد و وزن بیشتر کودک در ماه هشتم، فضای رحم که پیشتر آپارتمانی جادار بود، به کمد کوچکی تبدیل می‌شود و به همین دلیل احتمال مشاهده حرکات آکروباتیک کودک کمتر می‌شود، اگرچه همچنان می‌توان خم شدن و چرخش‌های جنین را احساس کرد.

 

در ماه نهم بارداری، فضای رحم به حدی کوچک شده است که جنین نمی‌تواند به طور سریع ضربات خود را بزند، بنابراین حرکات آن ممکن است کمی محدود شود.

 

از هفته ۲۸ بارداری به بعد، پزشک یا ماما ممکن است به شما توصیه کند که تعداد حرکات جنین را روزانه بشمارید تا زمان زایمان. بهتر است این کار را یکبار صبح و یکبار شب انجام دهید. اصولا باید در یک ساعت حداقل ۱۰ حرکت از انواع حرکات جنین را احساس کنید.

 

اگر در یک ساعت به ۱۰ ضربه نرسیدید، می‌توانید یک میان‌وعده شیرین بخورید و دوباره در حالت دراز کشیده به پهلوی چپ امتحان کنید. اگر دوباره بعد از یک ساعت با حرکات کمتری از جنین روبرو شدید، با پزشک خود تماس بگیرید، زیرا کم‌تحرکی مداوم جنین در سه ماهه سوم بارداری خطرناک است و می‌تواند نشانه مشکلاتی مانند مرده‌زایی باشد.

تکان خوردن جنین چگونه است؟

 

نوع حرکاتی که احساس می‌کنید، به کارهایی که کودک شما انجام می‌دهد و مرحله تکامل او بستگی دارد. هر نوزاد در رحم می‌تواند الگویی مختلف از حرکات را نشان دهد و برخی از آن‌ها فعال‌تر از دیگران هستند.

 

اصولا، اولین تکان‌های جنین ممکن است شامل حرکاتی مانند پرواز پروانه در شکم، غلت‌زدن یا ضربه‌های کوچک لگد باشند که به تدریج در طول بارداری قوی‌تر و مشخص‌تر می‌شوند.

 

 حرکت جنین در قسمت‌های مختلف شکم

 

هنگامی که کودک شما بزرگ‌تر و قوی‌تر می‌شود و پوست شکم شما محکم‌تر می‌شود، می‌توانید حرکات مشخص‌تر مانند لگد زدن به قفسه سینه، دنده‌ها و شکم را به راحتی حس کنید. در ماه‌های پایانی بارداری، این حرکات ممکن است باعث احساس درد همراه با حرکات جنین شود.

 

 محل احساس حرکت جنین در شکم

 

به دلیل اینکه فوندال‌هایت (بالاترین نقطه رحم) حدود دو سانتیمتر بالاتر از ناف قرار دارد، اولین تکان‌های جنین را در وسط شکم نباید انتظار داشته باشید. در این مرحله، بدنه رحم بیشتر درون استخوان لگن قرار دارد و بنابراین معمولاً مادران اولین تکان‌های جنین را در نواحی پایین شکم و درون لگن احساس می‌کنند. با پیشرفت بارداری و بزرگ‌تر شدن جنین، رحم و جنین از لگن خارج می‌شوند و حرکات جنین ممکن است در هر نقطه‌ای از شکم احساس شوند.

 

 حرکت جنین و جنسیت

 

مهم نیست که حرکات جنین را در قسمت پایین شکم یا پهلوها احساس می‌کنید، این موضوع هیچ ارتباطی به جنسیت جنین ندارد. باورهای عمومی که حرکات در یک ناحیه خاص از شکم نشانگر جنسیت هستند، علمی تایید نشده‌اند و بهتر است برای تعیین جنسیت به نتایج تست‌های سونوگرافی اعتماد کنید.

 

این باورها نه‌تنها علمی نیستند بلکه ممکن است بر اساس تجربیات شخصی و غیرعلمی باشند که باید از ذهن خارج شوند تا اطلاعات صحیح بتوان دریافت کرد.

 

 

آیا هر روز باید حرکات جنین را احساس کنید؟

 

گاهی اوقات ممکن است حرکات جنین را احساس نکنید، به ویژه اگر درگیر کارها هستید و توجه زیادی به آن ندارید. نوزادان معمولاً در زمان‌های خاصی از روز فعال‌تر هستند.

 

مثلاً، ممکن است جنین در حال خوابیدن باشد و در این حالت، حرکات آن کمتر مشهود باشند. نوزادان معمولاً هر 20 تا 40 دقیقه (گاهی تا 90 دقیقه) بیدار می‌شوند و وقتی خوابند، حرکات آن‌ها کمتر می‌شود.

 

وقتی نشسته یا ایستاده هستید، ممکن است به راحتی حرکات جنین را احساس نکنید، اما وقتی دراز می‌کشید و به آرامی تمرکز می‌کنید، می‌توانید چرخش‌های جنین را احساس کنید.

 تغییرات در حرکات جنین با پیشرفت بارداری

 

میزان حرکات جنین با رشد و تکامل آن تغییر می‌کند و در سه ماهه سوم بارداری معمولاً بیشتر می‌شود. با پیشرفت به اواخر بارداری (بعد از 36 هفته)، فضای کمتری برای حرکت جنین وجود دارد، که این می‌تواند باعث تغییر در نوع و میزان حرکاتی که مشاهده می‌کنید شود.

 

هنگامی که به زمان زایمان نزدیک می‌شوید، نوزاد هنوز به فعالیت خود ادامه می‌دهد، بنابراین تا زمان زایمان (پایان ماه نهم بارداری) باید هر روز حرکات جنین را احساس کنید. بهتر است الگوی حرکات کودک خود را تشخیص دهید و در صورت هرگونه ناراحتی یا تغییر غیرعادی، با پزشک مشورت کنید.

 

 دلایل کاهش حرکات جنین در بارداری

 

کاهش یا افزایش تعداد حرکات جنین می‌تواند نشانه‌هایی از وضعیت سلامت جنین باشد. برخی از دلایل طبیعی کاهش حرکات جنین عبارتند از:

 

– فعالیت بیش از حد مادر: حرکات ملایم بدن مادر می‌تواند نوزاد را به خواب ببرد.

– برقراری رابطه جنسی: بعضی از نوزادان بلافاصله بعد از رابطه جنسی فعال می‌شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به خواب بروند.

– کوچک بودن بیش از حد نوزاد: این ممکن است باعث شود که حرکات آن به طور مداوم حس نشود.

– خوابیدن جنین: نوزاد‌ها مانند کودکان تازه متولد شده در زمان‌هایی از روز به خواب عمیقی می‌روند.

 

زمانی که حرکات جنین به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یابد و یا به طور مداوم کم باشد، ممکن است نشانه‌هایی از مشکلاتی نظیر کمبود خونرسانی به جنین، پیچیدن بند ناف به دور گردن جنین یا اختلالات رحم باشد. در این صورت بهتر است با پزشک خود مشاوره کنید.

 

 دلایل کاهش و افزایش حرکات جنین در بارداری

 

دلایل افزایش حرکات جنین

 

فعالیت منظم یک جنین نشان‌دهنده سلامت و رشد صحیح آن است. جنین در دوران بارداری برای تکامل سیستم عضلانی-اسکلتی خود نیاز به حرکت دارد. متوسطاً، نوزادان در شکم مادر روزانه حدود ۱۰۰ بار انواع حرکات را انجام می‌دهند و برخی از آن‌ها فعال‌تر از دیگران هستند. افزایش حرکات جنین می‌تواند ناشی از عوامل زیر باشد:

 

– مصرف غذا توسط مادر: مصرف غذا باعث انبساط معده و تحریک حرکات جنین می‌شود.

– افزایش اضطراب روانی مادر: تأثیرات روحی و روانی مادر نیز بر حرکات جنین اثر می‌گذارد.

– استراحت و درازکشیدن مادر: فعالیت‌های مادر نیز می‌تواند به تحریک حرکات جنین کمک کند.

– انجام ورزش‌های ملایم توسط مادر: ورزش‌های ملایم می‌توانند به فعالیت جنین تأثیر بگذارند.

 علل خطرناک کاهش حرکات جنین در بارداری

 

در برخی موارد، کاهش ناگهانی و قابل توجه فعالیت جنین می‌تواند نشانه‌گر مشکلات جدی در بارداری باشد:

 

– کاهش مایع آمنیوتیک: حدود ۴ درصد از زنان باردار در اواخر دوران بارداری با کمبود مایع آمنیوتیک مواجه می‌شوند که ممکن است باعث کاهش ناگهانی حرکات جنین شود. این وضعیت نیاز به مراقبت و نظارت پزشکی دارد.

– افزایش مایع آمنیوتیک: حدود ۱ درصد از بارداری‌ها با این شرایط مواجه می‌شوند که ممکن است باعث سخت‌تر شدن حرکات جنین و ناراحتی مادر شود.

– سندرم دیسترس جنینی: کمبود مداوم اکسیژن به جنین ممکن است باعث کندی حرکات جنین و نیاز به زایمان فوری از طریق سزارین شود.

 

در صورت مشاهده هرگونه تغییر غیرمعمول در حرکات جنین، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا نشانه‌گرهایی از مشکلات جدی در بارداری را بررسی کنید و درمان مناسب را دریافت کنید.

 

 زمان مناسب برای مراجعه به پزشک در مورد حرکات جنین

 

در صورتی که تا هفته ۲۴ ام حرکتی از جنین خود احساس نکردید، توصیه می‌شود به پزشک یا مامای خود مراجعه کنید. همچنین، اگر در طول سه ماهه سوم بارداری در عرض دو ساعت حداقل ۱۰ حرکت جنین را احساس نکردید، بهتر است بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید.

 

نوع حرکتی که تجربه می‌کنید ممکن است اهمیت کمتری داشته باشد، اما پزشک شما احتمالاً با انجام آزمایش سونوگرافی، برای داشتن نگاهی دقیق‌تر به وضعیت جنین شما، توصیه‌ای خواهد داد.