اقدامات پیش از بارداری + مراقبتهای دوران بارداری که باید بدانید!
آیا میدانید مهمترین اقدامات پیش از بارداری و مراقبتهای حین بارداری چیست؟ برای ورود به این مرحله حساس از زندگی، چه باید کرد؟ بسیاری از زوجها پیش از به دنیا آمدن فرزندشان به دنبال اطلاعاتی درباره شرایط و داروهایی هستند که به سلامت جنین و مادر کمک میکنند. در حقیقت، پیش از بارداری باید بدن شما آماده این تغییر بزرگ باشد و در این راه، پزشکان متخصص زنان و مامایی اولین و مهمترین مشاوران شما خواهند بود.
در این مقاله میخوایم
Toggleاقدامات اولیه پیش از بارداری
برای شروع یک بارداری سالم، اولین قدم مراجعه به پزشک متخصص زنان است. با توصیههای ارائه شده توسط پزشک، برنامهریزی دقیقتری خواهید داشت. مصرف مواد غذایی سالم و مولتیویتامینها از اولین اقداماتی است که باید در نظر بگیرید. همچنین، مصرف الکل، سیگار و مواد مخدر را قطع کنید تا سلامت خود و جنین حفظ شود. از مواد سمی و آلایندههای محیطی دوری کنید، وزن سالمی را حفظ کنید و به وضعیت روانی خود توجه داشته باشید.
برنامهریزی برای بارداری
برنامهریزی برای بارداری شامل مراحل مختلفی است که باید هم زن و هم مرد آنها را رعایت کنند. این مراحل شامل:
– مراجعه و مشورت با پزشک متخصص زنان و زایمان و نازایی: پزشک میتواند راهنماییهای لازم را در اختیار شما قرار دهد و به شما کمک کند تا بدنتان را برای بارداری آماده کنید.
– تغذیه مناسب: مصرف مواد غذایی سالم و متنوع از اهمیت زیادی برخوردار است.
– انجام آزمایشهای پیش از بارداری: این آزمایشها میتوانند وضعیت سلامتی شما را ارزیابی کنند و از وجود هر گونه مشکل جلوگیری کنند.
– سبک زندگی سالم: ورزش منظم و کاهش استرس نقش مهمی در آمادهسازی بدن برای بارداری دارد.
– دوری از الکل، سیگار و مواد مخدر: این مواد میتوانند تأثیرات منفی بر روی سلامت جنین و مادر داشته باشند.
– حفظ وزن مناسب: وزن سالم میتواند به جلوگیری از مشکلات بارداری کمک کند.
– سلامت روانی: وضعیت روحی و روانی مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است و میتواند تأثیر زیادی بر روی سلامت عمومی شما و جنین داشته باشد.
زمان مناسب برای اقدام به بارداری
یکی از سوالات مهم در این مسیر، زمان مناسب برای اقدام به بارداری است. بهتر است پس از انجام تمام مراحل آمادهسازی و با مشورت پزشک، اقدام به بارداری کنید. هر زوج شرایط خاص خود را دارد و پزشک میتواند با توجه به وضعیت شما بهترین زمان را برای این کار تعیین کند.
اقدامات پیش از بارداری:
- برنامهریزی و تغذیه سالم
برای آغاز یک بارداری سالم، نخستین گام مشورت با پزشک متخصص زنان و زایمان است. با دریافت توصیههای لازم، برنامهریزی کنید و مصرف مواد غذایی سالم و مولتیویتامینها را آغاز نمایید.
- قطع روشهای کنترل بارداری
اگر تصمیم به بارداری گرفتهاید، ابتدا باید هر گونه روش کنترلی که استفاده میکنید را متوقف کنید. پس از قطع مصرف برخی از این روشها، مانند قرصهای ضدبارداری، معمولاً در کمتر از دو هفته اولین دوره قاعدگی رخ میدهد. پس از این دوره، میتوانید برای بارداری اقدام کنید، اگرچه برای برخی از خانمها ممکن است چندین ماه طول بکشد تا باردار شوند.
- آزمایشهای پیش از بارداری
پزشک متخصص زنان و زایمان مجموعهای از آزمایشها را پیش از بارداری توصیه میکند. این آزمایشها شامل موارد زیر است:
– آزمایش سرخجه (ویروس روبلا)
– آزمایش آبله مرغان
– تست HIV (ایدز)
– تست هپاتیت ب
– هرپس
– بیماریهای مقاربتی مثل کلامیدیا، سفلیس و سوزاک
– آزمایشهای تیروئید (TSH)
– عفونتهای انگلی مثل توکسوپلاسموز
– بررسی و کنترل بیماریهایی مانند دیابت
پزشک همچنین ممکن است بر اساس سابقه پزشکی خانوادگی، آزمایشهای ژنتیکی مانند کمخونی داسیشکل، تالاسمی و بیماریهای ژنتیکی دیگر را توصیه کند.
- تقویت سلامت رحم
رحم سالم برای بارداری ضروری است. موارد زیر به سلامت رحم کمک میکنند:
– مشورت با متخصص زنان و زایمان.
– کاهش مصرف کافئین که میتواند منجر به فیبروئید رحمی شود.
– فعالیت فیزیکی منظم و هدفمند مانند پیادهروی و یوگای باروری.
– کاهش استرس که میتواند به سلامت رحم آسیب بزند.
– ترک سیگار و دخانیات که بر پذیرش رحم و اتصال جفت تأثیر منفی میگذارند.
- اقدامات پیش از بارداری دوم و بعدی
حتی اگر بارداری اول شما راحت و بیدردسر بوده، بارداری دوم ممکن است متفاوت باشد. بدن، سطح انرژی و هورمونهای شما تغییر کردهاند. بنابراین، نباید انتظار داشته باشید که تجربه بارداری دوم شما مشابه بارداری اول باشد. هر بارداری تجربهای منحصر به فرد است و نیاز به مراقبتهای خاص خود دارد.
چالشها و مراقبتهای بارداری دوم
بارداری دوم چالشی تازه به همراه دارد و نیازمند مراقبتهای خاصی است. تمامی اقدامات و آزمایشهای ضروری دوران بارداری اول، مانند ترک سیگار ، الکل و دیگر توصیههای بهداشتی، باید مجدداً تکرار شوند. هم زن و هم مرد باید به این نکات توجه داشته باشند. همچنین، تغذیه و نوع اسپرم همسر میتوانند تا حد زیادی بر جنسیت فرزند تاثیرگذار باشند.
-
اقدامات پیش از بارداری در ازدواجهای فامیلی
یکی از جنبههای مهمی که در زمان ازدواج و تصمیم به فرزنددار شدن باید مد نظر قرار گیرد، شرایط ژنتیکی است. در ازدواجهای فامیلی، احتمال تداخل ژنی و به دنیا آمدن فرزندانی با بیماریهای ژنتیکی بیشتر است.
خطرات ازدواج فامیلی
به طور کلی، ازدواج فامیلی با ریسکهای ژنتیکی همراه است، اما ازدواج با فامیل مادری خطر بیشتری برای فرزندان دارد، زیرا شباهت ژنی بیشتری وجود دارد. از این رو، انجام مشاوره ژنتیک و آزمایشهای لازم پیش از تصمیم به بارداری در این موارد بسیار حائز اهمیت است.
-
اقدامات پیش از بارداری برای مردان
وقتی صحبت از بارداری و داشتن فرزند به میان میآید، اغلب توصیهها و مراقبتها به مادر معطوف میشود. با این حال، سلامت اسپرم نیز به اندازه سلامت تخمک و رحم در بارداری و سلامت نوزاد تأثیرگذار است. تحقیقات نشان دادهاند که در زوجهایی که مرد چاق است یا در دوران تلاش برای بارداری غذاهای پرچرب مصرف میکند، احتمال ابتلای نوزاد به چاقی افزایش مییابد.
بنابراین، مردان نیز باید به این نکات توجه کنند و بهترین اقدامات پیش از بارداری را رعایت نمایند:
– کاهش یا قطع مصرف الکل: مصرف زیاد الکل میتواند موجب تولید اسپرم غیرطبیعی شود.
– فعالیت بدنی منظم: داشتن ۳۰ تا ۴۵ دقیقه فعالیت هوازی، سه بار در هفته، مانند دویدن، دوچرخهسواری، شنا و پیادهروی سریع، مفید است.
– کاهش وزن: اضافه وزن نه تنها احتمال چاقی نوزاد را افزایش میدهد، بلکه میتواند تولید و کیفیت اسپرم را کاهش دهد.
– مصرف روزانه ویتامینها: تحقیقات نشان دادهاند که مصرف ویتامینها به تولید میزان بیشتری از اسپرم سالم کمک میکند.
– درمان و پیشگیری از بیماریهای مقاربتی: این اقدامات میتوانند به سلامت عمومی و تولید مثلی کمک کنند.
– بررسی سابقه پزشکی و ارثی خانواده: آگاهی از سابقه بیماریهای خانوادگی میتواند به پیشگیری و مدیریت مشکلات احتمالی کمک کند.
– مراقبت و حمایت از شریک زندگی: حمایت روحی و جسمی از شریک زندگی در این دوران بسیار مهم است.
-
بارداری پس از حاملگی خارج رحمی
حاملگی خارج از رحم یکی از شایعترین علل مرگ و میر مادران در سه ماهه اول بارداری است. این وضعیت زمانی رخ میدهد که جنین خارج از حفره رحم لانهگزینی میکند. اگر این مشکل درمان نشود، میتواند به خونریزی داخلی و مرگ منجر شود. بنابراین، بعد از تجربه حاملگی خارج از رحم، زوجها باید تحت نظارت دقیق پزشک و با مشورت متخصص زنان و زایمان اقدام به بارداری کنند تا از بروز مجدد این مشکل جلوگیری شود و سلامت مادر تضمین گردد.
تغذیه مناسب پیش از بارداری:
قبل از اقدام به بارداری چه بخوریم؟
برای داشتن یک بارداری سالم و موفق، تغذیه پیش از بارداری اهمیت زیادی دارد. تعادل ویتامینها و مواد معدنی در بدن باید به خوبی حفظ شود. برای این منظور میتوان از مکملهای ویتامینی و مواد معدنی استفاده کرد.
برنامه غذایی قبل از بارداری
یک رژیم غذایی کامل و متعادل میتواند نیازهای ویتامینی و معدنی بدن را تأمین کند. در این دوران، بهتر است بیشتر از سبزیجات و میوههای ارگانیک و طبیعی استفاده کنید تا علاوه بر تأمین مواد مورد نیاز بدن، از قرار گرفتن در معرض سموم نیز جلوگیری شود. تغذیه در دوران پیش از بارداری باید مشابه تغذیه سالم در شرایط عادی باشد. بهترین توصیهها عبارتند از:
– غذاهای سبوسدار: مانند نان و برنج قهوهای به جای نان و برنج سفید فرآوریشده.
– مصرف بیشتر سبزیجات و میوهها: هر روز حداقل ۵ وعده میوه و سبزی بخورید.
– اجتناب از چربیهای ناسالم: مانند غذاهای سرخشده، کیک و کلوچه.
– مصرف چربیهای اشباع نشده: مانند آووکادو، مغزها (مثل بادام و گردو) و ماهی.
– پرهیز از غذاها و نوشیدنیهای قندی: مانند شیرینیها و نوشیدنیهای گازدار.
اگر پریود نمیشوید یا پریودهای نامنظمی دارید، ممکن است تخمکگذاری شما دچار مشکل شده باشد که این امر میتواند منجر به ناباروری شود. تحقیقات نشان دادهاند که مصرف لبنیات پرچرب مانند شیر و ماست پیش از بارداری میتواند به بهبود این وضعیت کمک کند.
مصرف مکملهای ویتامینی
استفاده از مکملهای ویتامینی پیش و حین بارداری میتواند خطرات ناشی از کمبود ویتامینها را کاهش دهد. به خانمهایی که در سن بارداری هستند توصیه میشود که به صورت مداوم به تأمین ویتامینهای مورد نیاز بدن اهمیت دهند. این اقدام میتواند به پیشگیری از مشکلات احتمالی در دوران بارداری کمک کند.
اهمیت ویتامینها و مواد معدنی در دوران بارداری
در دوران بارداری، نیاز بدن به ویتامینها و مواد معدنی افزایش مییابد، بهویژه فولیک اسید و آهن. بهترین راه برای تأمین این نیازها، استفاده از مواد غذایی ارگانیک و طبیعی است. با این حال، معمولاً قبل و حین بارداری، مصرف مکملهای ویتامینی نیز توصیه میشود.
مکمل هاو تاثیرات آنها
فولیک اسید: به جلوگیری از نقصهای عصبی کمک میکند که مشکلات جدیای برای مغز و نخاع جنین ایجاد میکنند. مصرف فولیک اسید معمولاً از حداقل ۳ ماه قبل از بارداری آغاز میشود.
آهن :به تولید خون کمک میکند که منجر به اکسیژنرسانی بهتر به جنین میشود و همچنین از کمخونی پیشگیری میکند.
تغذیه پیش از بارداری
مصرف مواد غذایی مناسب قبل از بارداری اهمیت زیادی دارد. یکی از داروهایی که معمولاً در این دوران توصیه میشود، متفورمین است.
متفورمین قبل از بارداری:
متفورمین معمولاً برای درمان سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) استفاده میشود. این سندرم در زنانی که اضافه وزن دارند و مقاومت به انسولین نشان میدهند، شایع است. PCOS میتواند منجر به ناپایداری پریود، تخمک گذاری نامنظم و در نهایت ناباروری یا مشکلات بارداری شود.
متفورمین به کاهش سطح انسولین و تنظیم قند خون کمک میکند که به نوبه خود میتواند به تنظیم قاعدگی و تخمکگذاری کمک کند. همچنین، این دارو میتواند خطر ابتلا به دیابت نوع دو را کاهش دهد.
تعیین جنسیت نوزاد قبل از بارداری:
آیا میتوان قبل از بارداری جنسیت نوزاد را تعیین کرد؟ این سوال همواره موضوع بحث بوده است و امروزه نیز همچنان در جامعه مطرح است. در ادامه به بررسی موارد و نظریات مختلف پیرامون این موضوع میپردازیم.
۱. نظریه شتلز و روش بیلینگ
این نظریه معتقد است که زمان رابطه جنسی میتواند بر جنسیت نوزاد تأثیرگذار باشد. طبق این نظریه، اسپرم حاوی کروموزوم Y که منجر به تشکیل فرزند پسر میشود، سریعتر ولی کمتر مقاوم است، در حالی که اسپرم حاوی کروموزوم X که منجر به تشکیل فرزند دختر میشود، دیرتر ولی مقاومتر است. بنابراین، اگر قبل از تخمک گذاری رابطه جنسی داشته و سپس از آن پرهیز شود، احتمال دختر بودن افزایش مییابد و برعکس.
۲. تأثیر موقعیت و پوزیشن رابطه جنسی
موقعیتی که در آن رابطه جنسی عمیقتر انجام شود، احتمال پسر بودن را افزایش میدهد زیرا اسپرم به راحتی و سریعتر به تخمک میرسد. این نظریه بر اساس تأثیر عمق و محل رسیدن اسپرمها به تخمک بیان میشود.
۳. تغییر رژیم غذایی و تأثیر آن بر تعیین جنسیت نوزاد
رژیم غذایی قبل از بارداری نیز میتواند بر جنسیت نوزاد تأثیر گذار باشد. برای مثال، مصرف غذاهایی که حاوی پتاسیم هستند میتواند احتمال پسر بودن را افزایش دهد، در حالی که منابع بیشتری از منیزیم ممکن است منجر به احتمال دختر بودن شود.
مراقبتهای جامع در دوران بارداری: راهنمای هفته به هفته
دوران بارداری یکی از مهمترین مراحل زندگی زنان است که نیازمند مراقبتهای خاصی است که باید به صورت دقیق و هفته به هفته انجام شود. در متن زیر به بررسی جامع مراقبتهای هفته به هفته در دوران بارداری میپردازیم:
مراقبت اول: هفته ۶ تا ۱۰ بارداری
در این بازه زمانی، مراقبتهای ضروری برای سلامتی مادر و جنین انجام میشود. این مراقبتها شامل:
– تشکیل پرونده: جمعآوری اطلاعات شخصی، بررسی وضعیت بارداری، تشخیص سن بارداری، بررسی تاریخچه پزشکی و بیماریهای ژنتیکی، ارزیابی اعتیاد، سابقهی زایمانهای قبلی و بررسی مصرف مواد مخدر و الکل.
– معاینه فیزیکی: اندازهگیری قد و وزن، بررسی BMI و رسم نمودار وزن، بررسی علائم حیاتی، ارزیابی قلب، تیروئید، ریه، دهان و دندان، و معاینهی لگنی و واژن.
– آزمایشات: شامل آزمایش خون، تحلیل و کشت ادرار، بررسی گروه خونی و فاکتور RH، اندازهگیری قند خون، آزمایشهای HIV و HBSAg و در صورت لزوم آزمونهای تکمیلی مانند CT.
– آموزش و مشاوره: آموزش بهداشت عمومی و روان، بهداشت جنسی، بهداشت دهان و دندان، تغذیه مناسب و مشاوره در مورد غربالگری بیماریهای ژنتیکی، آمادگی برای زایمان و شرکت در کلاسهای بارداری.
– مکملها و ویتامینها: مصرف روزانه اسیدفولیک و مولتیویتامین به توصیه پزشک.
– واکسنها: اعمال واکسنهای ضروری مانند واکسن dt و آنفولانزا.
مراقبت دوم: هفته ۱۶ تا ۲۰ بارداری
در این بازه زمانی، مراقبتها شامل:
– بررسی پرونده: ادامه بررسی سلامت مادر و جنین، بررسی حرکات جنین و بررسی هرگونه نشانهی نگرانکننده.
– معاینه فیزیکی: اندازهگیری قد و وزن، بررسی BMI و رسم نمودار وزن، بررسی علائم حیاتی، ارزیابی قلب، تیروئید، ریه، دهان و دندان، اندازهگیری ارتفاع رحم و شنیدن صدای قلب جنین.
– آزمایشات و سونوگرافی: شامل سونوگرافی در هفتههای ۱۶ تا ۱۸ برای ارزیابی جنین و در صورت نیاز آزمایش quadruple برای غربالگری سندرم داون و نقص لولهی عصبی.
– آموزش و مشاوره: ادامه آموزش بهداشت و تغذیه، مشاوره در مورد زایمان و آمادگی برای آن و توصیههای دیگر مرتبط.
– مکملها و ویتامینها: ادامه مصرف ویتامینها و مکملها به توصیه پزشک.
– واکسنها: در صورت لزوم اعمال واکسنهای مورد نیاز.
مراقبتهای پیشروی در هفتههای پایانی بارداری
در هفتههای بیست و ششم تا سی ام بارداری، نگرانیها و مراقبتهای زیر بسیارمهم است:
مراقبتهای هفتههای بیست و ششم تا سی ام بارداری:
- تشکیل پرونده:
در این مرحله، بررسی جامع پرونده و سلامت مادر از جمله تعیین سن بارداری، اختلالات روانی، مصرف مکملها، رژیم غذایی و بررسی حرکت جنین صورت میگیرد. همچنین علائم دیگری مانند سر درد شدید، تنگی نفس و علائم ptl ارزیابی میشوند.
- معاینه فیزیکی:
اندازهگیری قد، وزن، BMI و رسم منحنی وزن گیری، بررسی علائم حیاتی و معاینهی دقیق قلب، تیروئید، ریه، پستان، دهان و دندان، چشم، اندامها و پوست، با توجه به مشکلات مانند کمخونی و بثورات پوستی و همچنین ارتفاع رحم و شنیدن صدای قلب جنین بررسی میشوند.
- آزمایشات:
شامل آزمایش خون، برای شمارش سلولهای خونی و نوبت دوم کومبس غیرمستقیم در مادر rh منفی با همسر rh مثبت انجام می شود.
- آموزش و مشاوره:
آموزش علائم خطر، تغذیه، مکملهای دارویی، بهداشت فردی و شرکت در کلاسهای آمادگی برای زایمان، همراه با تعیین تاریخ مراقبت بعدی صورت می گیرد .
- مکملها و ویتامینهای دوران بارداری:
ادامه مصرف مکملها و ویتامینها با تاکید بر نیازهای خاص در این مرحله.
- واکسنها و ایمنسازی:
در صورت لزوم، تزریق روگام و اعمال واکسنهای dt و آنفولانزا.
مراقبتهای هفتههای سی و یکم تا سی و پنجم بارداری
- تشکیل پرونده:
بررسی پرونده و سلامت مادر، ارزیابی علائم مهم و تعیین تقریبی تاریخ زایمان و علائم ptl و pih.
- معاینه فیزیکی:
اندازهگیری قد، وزن، BMI و رسم منحنی وزن گیری، بررسی علائم حیاتی و معاینهی دقیق قلب، تیروئید، ریه، پستان، دهان و دندان، چشم، اندامها و پوست، همراه با معاینهی لئوپلد (شکمی).
- آزمایشات:
انجام سونوگرافی در هفتههای ۳۱ تا ۳۴ برای ارزیابی جنین.
- آموزش و مشاوره:
مشاوره در مورد علائم خطر، تغذیه، مکملهای دارویی، بهداشت فردی و شرکت در کلاسهای آمادگی برای زایمان، همراه با تعیین تاریخ مراقبت بعدی و مراقبت از نوزاد.
- مکملها و ویتامینهای دوران بارداری:
ادامه مصرف مکملها و ویتامینها با توجه به نیازهای این مرحله.
- مراقبتهای پیشروی:
مراقبتهای هفتههای سی و یکم تا سی و پنجم بارداری، ضمن ارائه مشاورههای لازم و نظارت دقیق بر وضعیت جنین و رشد آن صورت می گیرد .
در نهایت، مراقبتهای دوران بارداری در هفتههای پایانی از اهمیت ویژهای برخوردارند. اجرای دقیق این مراقبتها نه تنها به مادر بلکه به نوزاد نیز کمک میکند تا به بهترین شرایط ممکن به دنیا بیاید.
لیست آزمایشات و سونوگرافیها:
در دوران بارداری، انجام آزمایشهای متعددی ضروری است تا به سلامتی مادر و جنین اطمینان حاصل شود. این آزمایشها ،شامل آزمایشهای خونی، ادراری، آزمایشهای غربالگری و سونوگرافیهای بررسی رشد و سلامت جنین میباشند.
در کل، دوران بارداری یک مرحله حساس است که نیازمند مراقبتهای ویژه و دقیق است. انجام مراقبتهای منظم و مشاوره با پزشک بهترین راه برای حفظ سلامتی مادر و جنین است. اطمینان از رشد صحیح جنین و سلامتی مادر با انجام آزمایشات مناسب، از اهمیت بالایی برخوردار است.
آیا سکس در دوران بارداری مجاز است؟
بسیاری از زوجها پس از بارداری به سراغ پزشکان خود میروند تا درباره تأثیرات رابطه جنسی در این دوران اطلاعات کاملی بدست آورند. اغلب افراد به رابطه جنسی در این مدت برای اطمینان از عدم وقوع آسیب به مادر یا جنین شک دارند، اما واقعیت این است که در بسیاری از موارد، این اقدام بدون هیچگونه مشکلی قابل انجام است. برعکس، ممکن است به تقویت ارتباط زناشویی شما کمک کند و به لذت بیشتری از روابط زناشویی برسید. بهتر است قبل از هر چیز نظر پزشک خود را در این باره جویا شوید.
بایدها و نبایدهای خانهتکانی در بارداری
خانهتکانی و نظافت منزل در دوران بارداری امری حیاتی است که باید با دقت و به دنبال راهنماییهای متخصص انجام شود. این فعالیتها میتوانند به جلوگیری از مشکلات برای شما و جنین کمک کنند.
آیا ورزش در بارداری مجاز است؟
ورزش در دوران بارداری کاملاً مجاز است و حتی میتواند برای شما و جنینتان مفید باشد. با این حال، نوع و شدت ورزش باید توسط پزشک تعیین شود تا از سلامت شما و جنینتان اطمینان حاصل شود. ورزش منظم را زمانی که تحت نظر متخصص خود انجام میدهید، میتواند به بهبود عمومی سلامتی شما و رشد صحیح جنین کمک کند.
سخن پایانی
در نهایت، برای حفظ سلامتی خود و جنین، همیشه بهتر است از راهنمایی و مشاوره پزشکان متخصص استفاده کنید. ملاقات با پزشک زنان و دکتر مامایی قبل از بارداری و در طول آن برای شما بسیار مفید خواهد بود.
دیدگاهتان را بنویسید