اسهال در بارداری:علائم+پیشگیری و درمان آن!
آیا داشتن اسهال در دوران بارداری طبیعی است؟
تغییرات هورمونی، رژیم غذایی جدید، تغییرات فیزیکی و استرس، اغلب به مشکلات گوارشی مانند یبوست و اسهال در دوران بارداری منجر می‌شوند. با این حال، این مشکلات ممکن است ناشی از عوامل دیگری مانند عفونت‌ها یا اختلالات روده‌ای نیز باشند.
اگرچه برخی از زنان باردار اسهال را جدی نمی‌گیرند، اما در صورت بروز علائم شدید یا مداوم، ممکن است به مشکلاتی همچون کم‌آبی و سوءتغذیه منجر شود که برای مادر و جنین مضر است. بنابراین، اگر مشکلات گوارشی شما پس از چند روز بهبود نیافت یا بدتر شد، لازم است به پزشک مراجعه کنید.
برای جلوگیری از عوارض، مقدار زیادی آب بنوشید و از مصرف نوشابه و قهوه خودداری کنید. اسهال به‌ندرت تهدیدکننده زندگی است، اما نباید نادیده گرفته شود. برخی از خانم‌ها با تصور اشتباه ارتباط بین اسهال در بارداری و جنسیت جنین، این مسئله را جدی نمی‌گیرند و ممکن است با عوارض جدی مواجه شوند. از نظر علمی، زمان بروز اسهال در بارداری نمی‌تواند جنسیت جنین را مشخص کند.
دلایل و راه‌حل‌ها
در این مقاله، به بررسی دقیق‌تر دلایلی که ممکن است باعث اسهال در دوران بارداری شوند و اقداماتی که می‌توانید برای کاهش علائم انجام دهید، خواهیم پرداخت.
علائم اسهال در بارداری
اگر در طول یک روز سه بار یا بیشتر مدفوع شل یا آبکی داشته باشید، احتمالاً دچار اسهال شده‌اید. سایر علائم اسهال در بارداری عبارتند از:
– نفخ
– گرفتگی شکم
– دل‌درد
– دل‌پیچه
– احساس نیاز فوری به دستشویی رفتن
– سردرد ناشی از کم‌آبی بدن
– ضعف و خستگی
علل مختلف بروز اسهال در دوران بارداری
اگر اسهال شما مرتبط با بارداری باشد، دلایل زیر می‌توانند مؤثر باشند:
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی ممکن است منجر به کندی یا تسریع حرکت دستگاه گوارش شود، که می‌تواند به یبوست یا اسهال منجر گردد. یکی از این تغییرات، افزایش سطح پروستاگلاندین است که ضمن کمک به تحریک انقباضات رحمی، حرکت مواد غذایی در دستگاه گوارش را نیز تسریع می‌کند. در صورتی که مدفوع خیلی سریع از روده‌ها عبور کند، اسهال رخ می‌دهد. این وضعیت معمولاً در ماه‌های اول و دوم یا سوم بارداری دیده می‌شود.
عوارض جانبی داروها
داروی میزوپروستول، که نوعی پروستاگلاندین مصنوعی است و برای القای زایمان استفاده می‌شود، می‌تواند عوارض جانبی مانند اسهال داشته باشد. پزشک متخصص زنان و زایمان معمولاً پیش از تجویز این داروها در دوران بارداری، شما را از این عوارض آگاه می‌کند.
تغییرات رژیم غذایی
بسیاری از زنان با آگاهی از بارداری خود، رژیم غذایی‌شان را تغییر می‌دهند. این تغییرات می‌تواند منجر به ناراحتی معده و در نتیجه اسهال شود. این مورد یکی از دلایل اصلی بروز اسهال در سه ماهه اول بارداری است.
حساسیت‌های غذایی جدید
در دوران بارداری ممکن است به غذاهایی که قبلاً به خوبی تحمل می‌کردید، حساسیت پیدا کنید. این حساسیت‌های غذایی می‌توانند باعث گاز روده، ناراحتی معده یا اسهال شوند.
ویتامین‌های دوران بارداری
مصرف ویتامین‌های مخصوص بارداری برای سلامتی شما و جنین ضروری است، اما ممکن است معده شما را ناراحت کرده و منجر به اسهال شوند.
عوامل دیگر
گاهی اوقات، اسهال در دوران بارداری ممکن است ناشی از بارداری نباشد و باید به دلایل دیگری نیز توجه کرد. در ادامه به جزئیات این عوامل خواهیم پرداخت.
اسهال عفونی در بارداری
عفونت‌های روده‌ای یکی از علل شایع اسهال در دوران بارداری هستند. علاوه بر مدفوع شل و آبکی، زنان باردار مبتلا به اسهال عفونی ممکن است با علائم زیر نیز مواجه شوند:
– مدفوع خونی
– حالت تهوع و استفراغ
– تب و لرز
– سرگیجه یا احساس سبکی سر
میکروارگانیسم‌های مسبب اسهال عفونی
برخی از میکروارگانیسم‌ها که می‌توانند به اسهال عفونی منجر شوند عبارتند از:
– باکتری‌ها: اشریشیا کلی، کمپیلوباکتر، سالمونلا، شیگلا
– ویروس‌ها: نورو ویروس، روتاویروس
– انگل‌ها: ژیاردیا لامبلیا، کریپتوسپوریدیوم انتریتیس
این میکروارگانیسم‌ها معمولاً از طریق مسمومیت غذایی یا مصرف غذا و آب آلوده به بدن منتقل می‌شوند.
اختلالات روده‌ای در بارداری
اسهال مزمن می‌تواند نشانه‌ای از اختلالات روده‌ای باشد. این اختلالات شامل موارد زیر هستند:
– بیماری‌های التهابی روده: بیماری کرون، کولیت اولسراتیو
– سندرم روده تحریک‌پذیر
– بیماری سلیاک
علائم اختلالات روده‌ای
این شرایط می‌توانند علاوه بر اسهال، طیف وسیعی از علائم دیگر را نیز ایجاد کنند:
– درد و گرفتگی شکم
– گاز و نفخ
– کاهش وزن
– خستگی
– تهوع و استفراغ
– مشکلات پوستی و مفصلی
– کم‌خونی
توصیه‌های پزشکی
به دلیل پیچیدگی و گستردگی علائم، توصیه می‌شود اگر اسهال با سایر علائم همراه شد، برای ارزیابی دقیق‌تر به پزشک متخصص زنان و زایمان یا متخصص گوارش مراجعه کنید و در زمینه علت اسهال در بارداری و درمان آن مشورت بگیرید.
پیشگیری از اسهال در دوران بارداری
روش‌های پیشگیری از اسهال در ماه‌های آخر بارداری
اسهال در سه ماهه سوم، به ویژه در ماه آخر بارداری، چندان غیر معمول نیست و با نزدیک شدن به زمان زایمان احتمال آن افزایش می‌یابد. این عارضه می‌تواند درست قبل از زایمان یا چند هفته پیش از آن رخ دهد و معمولاً نشانه‌ای از آمادگی بدن برای زایمان است.
اگر در ماه هشتم یا نهم بارداری دچار اسهال شده‌اید، این به معنای زایمان زودرس یا سقط جنین نیست. بنابراین، نگرانی نداشته باشید و به سایر علائم زایمان یا سقط نیز توجه کنید.
توصیه‌های پیشگیری
برای پیشگیری از اسهال در ماه‌های هفتم به بعد بارداری، نکات زیر را رعایت کنید:
– رژیم غذایی متعادل: مطمئن شوید که رژیم غذایی‌تان شامل میوه‌ها و سبزیجات تازه است و از مصرف غذاهای بیرون از منزل پرهیز کنید، زیرا ممکن است مسمومیت غذایی ایجاد شود.
– کنترل استرس: استرس می‌تواند یکی از عوامل مؤثر در بروز اسهال باشد، لذا کنترل و کاهش استرس بسیار مهم است.
– اطلاع به پزشک: اگر به بیماری‌های زمینه‌ای گوارشی مبتلا هستید، پیش از بارداری به پزشک زنان و زایمان خود اطلاع دهید.
هیدراتاسیون مناسب
طبق توصیه یکی از موسسات پزشکی در آمریکا، برای جلوگیری از کم‌آبی در دوران بارداری، روزانه حدود 10 فنجان آب بنوشید.
آیا اسهال در بارداری خطرناک است؟
اسهال در دوران بارداری می‌تواند خفیف و زودگذر باشد یا به شکلی جدی‌تر ظاهر شود. از دست دادن آب از طریق روده‌ها می‌تواند منجر به کم‌آبی شود که در دوران بارداری بسیار مضر است. بنابراین، برای جلوگیری از خطرات احتمالی اسهال، حتماً آب و مایعات کافی مصرف کنید.
علائم کم‌آبی بدن
برخی از علائم کم‌آبی بدن عبارتند از:
– خشکی دهان
– احساس سرگیجه یا سبکی سر، که ممکن است منجر به غش شود
– سردرد
– کاهش دفعات ادرار
– ادرار با بوی قوی
علائم کم‌آبی بدن
ادراری که به رنگ زرد یا نارنجی بسیار تیره است، نشان‌دهنده کم‌آبی بدن می‌باشد. در صورتی که دچار کم‌آبی شده‌اید، ممکن است پزشک تزریق مایعات استریل به صورت داخل وریدی (IV) را تجویز کند تا تعادل بدن برقرار شود. در موارد تکرار اسهال خفیف، ممکن است نیاز به انجام آزمایش خون و آنالیز نمونه مدفوع برای بررسی احتمال وجود اسهال عفونی باشد. بسته به نتایج، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک یا داروی دیگری تجویز کند.
آیا اسهال در بارداری باعث سقط جنین می‌شود؟
نگرانی از ایجاد مشکلات در روند بارداری یا احتمال سقط جنین هنگام ابتلا به اسهال در بارداری طبیعی است. اما بهتر است بدانید که اسهال معمولاً علت یا نشانه‌ای از سقط جنین نیست. اگرچه برخی از زنان در حوالی زمان سقط جنین دچار اسهال می‌شوند، اما داشتن یک دوره اسهال به معنای وقوع سقط جنین نیست. در صورت نگرانی درباره بارداری، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
درمان اسهال در بارداری
در روزهای اولیه وقوع اسهال در بارداری، توصیه می‌شود از راهکارهای خانگی استفاده کنید، زیرا بیشتر موارد اسهال بدون نیاز به درمان دارویی برطرف می‌شوند. از جمله موثرترین راهکارها برای درمان اسهال در بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
هیدراته نگه‌داشتن بدن
دفع مدفوع آبکی و شل می‌تواند مقدار زیادی مایعات از بدن خارج کند. کم‌آبی می‌تواند به سرعت اتفاق بیفتد و عوارض جدی ایجاد کند، به‌ویژه در دوران بارداری. بنابراین، آب کافی بنوشید تا مایعات از دست رفته را جایگزین کنید. مصرف آبگوشت یا سوپ نیز می‌تواند به جایگزینی الکترولیت‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی کمک کند. از مصرف نوشیدنی‌های دارای قند بالا (مانند آبمیوه‌های غیر طبیعی) خودداری کنید، زیرا ممکن است اسهال را تشدید کنند.
مصرف غذاهای ملایم
رژیم غذایی BRAT (شامل موز، برنج، سس سیب و نان تست) معمولاً برای تسکین مشکلات گوارشی مانند اسهال توصیه می‌شود. این غذاها با جذب آب اضافی روده باعث سفت شدن مدفوع می‌شوند و قدرت جایگزینی الکترولیت‌ها را دارند.
اجتناب از برخی گروه‌های غذایی
از خوردن غذاهای چرب، سرخ‌شده یا تند پرهیز کنید. مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین (مانند قهوه، چای و نوشابه)، شیر و لبنیات را محدود کنید، زیرا ممکن است اسهال را بدتر کنند.
بررسی داروهای مصرفی
اگر دارویی مصرف می‌کنید که باعث اسهال می‌شود و بدن شما به آن سازگار نشده است، با پزشک خود در مورد تغییر احتمالی دارو صحبت کنید. بدون مشورت با پزشک، مصرف داروهای تجویزشده را قطع نکنید.
اضافه کردن پروبیوتیک‌ها به رژیم غذایی
پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های مفیدی هستند که در دستگاه گوارش برای ایجاد یک محیط سالم عمل می‌کنند. در صورتی که اسهال به‌دلیل مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک ایجاد شده باشد، مصرف مواد غذایی یا مکمل‌های حاوی پروبیوتیک‌ها ممکن است موثر باشد.
مسمومیت غذایی
اگر اسهال شما به دلیل مسمومیت غذایی و نفوذ ویروس یا باکتری باشد، معمولاً این میکروارگانیسم‌ها در اثر دفع مداوم مدفوع از بدن خارج می‌شوند.
با رعایت این توصیه‌ها، می‌توانید از بروز اسهال و عوارض آن در دوران بارداری جلوگیری کرده و سلامت خود و جنین را حفظ کنید. در صورت بروز علائم نگران‌کننده، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
درمان دارویی اسهال در بارداری
هنگام بروز اسهال در بارداری، از مصرف خودسرانه داروهای بدون نسخه (OTC) پرهیز کنید، زیرا تمامی این داروها برای زنان باردار ایمن نیستند. در صورت نیاز، پزشک بر اساس شدت علائم شما داروی مناسب را توصیه یا تجویز می‌کند. برای زنان بارداری که دچار کم‌آبی شدید هستند، پزشک ممکن است مصرف محلول‌های آبرسانی خوراکی یا تزریق سرم قندی نمکی را توصیه کند.
مطالعات جدید نشان داده‌اند که مصرف داروی لوموتیل در سه ماهه دوم و سوم بارداری می‌تواند به جنین آسیب برساند. در دوران بارداری، مصرف داروهای ضد اسهال مانند دیفنوکسیلات-آتروپین و بیسموت ساب‌سالیسیلات توصیه نمی‌شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر اسهال شما بیش از ۲ تا ۳ روز طول کشید یا اگر شدید بود، با پزشک خود تماس بگیرید. زن باردار در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید فوراً به مراقبت‌های پزشکی مراجعه کند:
– مدفوع حاوی خون یا چرک
– اسهال بیش از ۴۸ ساعت
– دفع بیشتر از ۶ بار مدفوع آبکی در یک دوره ۲۴ ساعته
– تب ۳۹ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر
– استفراغ مکرر
– درد شدید در راست‌روده یا شکم
– بروز علائم کم‌آبی
با رعایت این نکات و مشورت با پزشک، می‌توانید از بروز عوارض ناشی از اسهال در دوران بارداری جلوگیری کرده و سلامت خود و جنین را حفظ کنید.
.
دیدگاهتان را بنویسید