درمان زگیل تناسلی یا HPV

زگیل تناسلی نوعی بیماری عفونی شایع است که از طریق رابطه‌ی جنسی محافظت نشده و تماس پوست با پوست انتقال می‌یابد. این بیماری اغلب با برجستگی‌های کوچک و بزرگ که نرم و گوشتی بوده، نمایان می‌شود.

زگیل تناسلی چیست؟

زگیل تناسلی که در اصطلاح انگلیسی به آن Genital warts می‌گویند؛ برجستگی‌های نرم و گوشتی هستند که اغلب در نواحی تناسلی و یا اطراف مقعد ایجاد می‌شود. علائم این بیماری با ویروس بیماری ایدز متفاوت است و در واقع یک نوع تومور خوش خیم می‌باشد. این زگیل بسیار مسری بوده و عموما از طریق تماس جنسی با فرد مبتلا، انتقال می‌یابد. نکته‌ی مهم در این باره این است که تماس جنسی با فرد مبتلا تنها راه سرایت نبوده و گاهی ممکن است فرد بدون داشتن رابطه‌ی جنسی به عنوان مثال از طریق استفاده از تیغ اصلاح مشترک با فرد آلوده، به این بیماری مبتلا شود.

عوامل ایجاد زگیل تناسلی

همانطور که در بالا اشاره شد، زگیل تناسلی نوعی بیماری مقاربتی است که حدود 30 تا 40 گونه‌ی HPV به طور اختصاصی روی دستگاه تناسلی تاثیر دارند با این حال گونه‌های کم خطر از ویروس DNA دار پاپیلومای انسانی عامل ایجاد آن هستند. این زگیل‌ها نه تنها در ناحیه‌ی تناسلی بلکه در ناحیه مقعد و دهان نیز ممکن است مشاهده شوند. به خاطر داشته باشید زگیل تناسلی از طریق روبوسی، در آغوش گرفتن فرد بیمار یا حتی از راه خون قابل انتقال نیست. عفونت‌های ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی در زنان اغلب نیازمند توجه و پیگیری بیشتر است چرا که می‌تواند موجب سرطان دهانه‌ی رحم شود.

علل ایجاد زگیل تناسلی

زگیل تناسلی رشد بسیار کمی داشته و می‌تواند به صورت زگیل‌های تکی یا خوشه‌ای در نقاط مختلف ناحیه تناسلی دیده شوند. همچنین عوامل مختلفی در بروز آن دخالت دارد اما در نظر بگیرید افزایش آگاهی در مورد سلامت جنسی مردان و زنان موجب افزایش مراقبت بیشتر می‌شود. در این بخش می‌خواهیم با برخی از علل بروز این بیماری آشنا شویم:

• برقراری روابط جنسی متعدد بدون اطلاع از شرایط سلامتی آنها
• سابقه داشتن ارتباط جنسی محافظت نشده با شرکای جنسی مختلف
• داشتن عفونت‌های مقاربتی دیگر
• داشتن سیستم ایمنی ضعیف به دلیل بیماری ایدز، ام اس و یا پیوند عضو
• انتقال زگیل تناسلی از مادر به جنین در صورت زایمان طبیعی
• لباس زیر آلوده به ویروس
• مراکز اپیلاسیون و یا لیزر

عدم استفاده از کاندوم نیز می‌تواند از عوامل ابتلای به این بیماری باشد اما در نظر داشته باشید که کاندوم تما‌م ناحیه‌ی تناسلی را پوشش نمی‌دهد؛ بنابراین راهکار قطعی جهت جلوگیری از انتقال این ویروس در مردان نیست.

از آنجایی که این عفونت به شدت مسری است، ویروس عامل بیماری در اولین تماس با فرد آلوده وارد بدن فرد مقابل شده و از آن لحظه شخص، ناقل این ویروس خواهد بود. در این مرحله دو اتفاق برای شخص مورد نظر رخ خواهد داد:

1. شخص ناقل ویروس بوده و علائم بیماری بروز کرده و روی ناحیه تناسلی یا مقعد قابل رویت است.
2. شخص ناقل ویروس بوده ولی هیچ یک از علائم و نشانه های بیماری بروز نکرده است.

در نظر داشته باشید در چنین شرایطی حتی خود فرد می‌تواند در معرض ابتلا به انواع سرطان‌ها مانند سرطان دستگاه تناسلی، واژن و یا مقعد قرار بگیرد. بنابراین آغاز درمان سریع و صحیح این بیماری بسیار مهم و حیاتی است.

علائم بروز زگیل تناسلی

در این بخش می‌خواهیم درباره‌ی علائم و نشانه‌های بروز زگیل تناسلی صحبت کنیم. همانطور که اشاره شد زگیل تناسلی از طریق رابطه جنسی، دهانی، واژنی و یا مقعدی قابل انتقال بوده و ممکن است از زمان انتقال ویروس به بدن تا بروز علائم، چندین ماه به طول بینجامد. نکته قابل توجه در این باره این است که حتی بعد از ظهور علائم نیز ممکن است به راحتی قابل مشاهده نباشد؛ چرا که در برخی موارد زگیل تناسلی خیلی کوچک و به رنگ پوست است. ممکن است نشانه های ذکر شده قبل از بروز علائم زگیل نیز وجود داشته باشد اما با ظهور و رشد زگیل ها، شرایط بدتر خواهد شد. به هر حال با شناخت علائم زیر می‌توان نسبت به درمان این بیماری در همان مراحل اولیه اقدام کرد.

• خارش و سوزش در ناحیه تناسلی
• تورم اندام تناسلی
• خونریزی در حین رابطه جنسی
• قهوه ای یا صورتی شدن بافت پوستی ناحیه تناسلی
• ایجاد ضایعه‌های گوشتی روی آلت تناسلی و اطراف آن

لازم به ذکر است زگیل‌ها به اشکال مختلفی دیده می‌شوند. برخی ممکن است صاف یا مسطح بوده یا اینکه بافت خشن و برجسته ای داشته باشند. در برخی موارد به صورت تکی اما گاهی هم در کنار هم جمع شده و رویت می شوند. در مجموع آن‌ها را به انواع کاکل‌دار، شبیه به گل کلم، قارچ مانند، نوک تیز، نامنظم و پاپیلاری تقسیم می‌کنند.

نواحی رشد زگیل تناسلی

در این بخش می‌خواهیم به نواحی رشد و بروز زگیل‌های تناسلی در مردان و زنان به طور دقیق اشاره کنیم.

نواحی رشد زگیل های تناسلی در زنان

• واژن
• اطراف واژن
• دهانه‌ی رحم
• مقعد

نواحی رشد زگیل تناسلی در مردان

• آلت تناسلی
• کشاله‌ی ران
• کیسه‌های بیضه

همچنین لازم به ذکر است به غیر از موارد بالا، زگیل‌های تناسلی ممکن است بر روی نواحی لب‌ها، دهان، زبان و گلو نیز ظاهر شوند.

راه‌های تشخیص زگیل تناسلی

با توجه به اطلاعاتی که تا به الان درباره‌ی زگیل تناسلی کسب کردیم؛ در این بخش می‌خواهیم راه‌های تشخیص آن را در زنان و مردان به تفکیک بررسی کنیم.

راه‌های تشخیص و درمان زگیل تناسلی در زنان

همانطور که گفتیم زگیل‌های تناسلی ظاهر مشخص دارند و با معاینه توسط پزشک متخصص قابل شناسایی هستند. اما در نظر داشته باشید این ویروس در زنان ممکن است قسمت‌هایی مثل بخش‌های داخلی دستگاه تناسلی را آلوده کند که در این صورت با کمک روش‌های مخصوصی قابل تشخیص‌اند.

یکی از روش‌های تشخیصی در زنان، پاپ اسمیر می‌باشد. توصیه‌ی پزشکان به زنان این است که هر سه سال یکبار این تست را انجام دهند. در واقع تست پاپ اسمیر نمونه گیری از سلول‌های دهانه‌ی رحم می‌باشد و علاوه بر تشخیص زگیل تناسلی، سایر عفونت‌ها و بیماری‌های مربوط به دستگاه تناسلی بانوان را نیز نشان می‌دهد.

کولپوسکوپی و بیوپسی نیز از راه‌های تشخیص زگیل تناسلی در بانوان بوده و دقیق تر از تست پاپ اسمیر می‌باشد. در این روش که درصد خطای آن بسیار کمتر است، پزشک متخصص با استفاده از دستگاه کولپوسکوپ که دارای دو چشمی بسیار دقیق است؛ می تواند داخل واژن را مشاهده کرده و در صورت وجود هرگونه عارضه‌ی مشکوک، اقدام به نمونه برداری کند. به این عمل نمونه برداری، بیوپسی می‌گویند. دقت این روش 99 درصد بوده و هیچ گونه عوارض خاصی ندارد. لازم به ذکر است که به دلیل عمل بیوپسی ممکن است کمی لکه بینی مشاهده شود.

راه‌های تشخیص و درمان زگیل تناسلی در مردان

جهت تشخیص عارضه‌ی زگیل تناسلی در مردان، ابتدا سوابق جنسی فرد و آلت تناسلی، بررسی و معاینه می‌شود. در صورتی که پزشک متخصص اورولوژی حین معاینه ضایعه‌ای مشکوک به زگیل تناسلی رویت کند، در این صورت لازم است آزمایشات مختلفی انجام شود تا وجود این عارضه را ثابت یا رد کند. در این حالت معمولا از روشی به نام استووایتنینگ استفاده می‌شود. در این روش اسید استیک 5 درصد برای 5 تا 10 دقیقه روی ناحیه‌ی مورد نظر قرار داده و پوست بدن سفید می‌شود تا به راحتی بتوانند وجود هرگونه ضایعه‌ی گوشتی را تشخیص دهند. برای بررسی دقیق‌تر از یک کولپوسکوپی جهت بزرگنمایی ناحیه موردنظر استفاده می‌شود تا در صورت مشاهده‌ی هرگونه ضایعه‌ای غیر عادی، نمونه برداری جهت ادامه درمان صورت گیرد.

نکته قابل توجه این است که با انجام آزمایش خون می‌توانیم آنتی بادی مربوط به HPV را در خون تشخیص داده و بگوییم آیا فرد زمانی در معرض این ویروس بوده است یا خیر. بنابراین در این روش نمی‌توان به طور دقیق مبتلا بودن یا نبودن وی را در حال حاضر و در این محدوده ی زمانی تعیین کرد.

روش‌های درمان زگیل تناسلی

با وجود اینکه زگیل‌های تناسلی به مرور و به کمک روش‌های مختلف، کنترل شده و از بین می‌روند؛ ویروس HPV در سلول‌های پوستی باقی مانده و این بدان معناست که امکان بازگشت و عود آن در فرد آلوده وجود دارد. بنابراین کنترل علائم بیماری جهت جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران امری ضروری می‌باشد. در این بخش می‌خواهیم به برخی از داروهای تجویز شده توسط پزشکان جهت درمان موضعی زگیل تناسلی اشاره کنیم که برخی از آنها عبارتند از:

• ایمی کیمود 5 درصد با نام تجاری آلدارا
• پماد سینکا‌تچین تهیه شده از عصاره ی چای سبز
• پودوفیلین و پودوفیلوکس (کندیلوکس)
• تری کلرواستیک اسید (TCA)

لازم به ذکر است در صورتی که زگیل تناسلی ایجاد شده به کمک دارو و با گذشت زمان برطرف نشود، ممکن است فرد جهت برداشتن آن‌ها نیاز به عمل جراحی سرپایی داشته باشد که به برخی از این روش‌ها اشاره می‌شود:

• لیزر درمانی
• بریدن زگیل‌ها
• کرایوسرجری یا فریز کردن زگیل‌ها
• تزریق داروی اینترفرون

همچنین طی سالیان گذشته برخی درمان‌های خانگی جهت رفع زگیل تناسلی ارائه شده است. تحقیقات نشان داده که عسل، سیر و سرکه‌ی سیب به عنوان مواد ضد عفونی کننده‌ی قوی شناخته شده و می‌توانند بسیاری از عفونت‌های پوستی را درمان کنند. به عنوان مثال اثرات سرکه‌ی سیب بر درمان انواع زگیل‌ها مورد تایید اطبای طب سنتی قرار گرفته است. با این حال هیچ مدرک معتبری جهت اثبات اثر بخشی آن‌ها وجود ندارد. بنابراین توصیه می‌شود قبل از رفتن به سمت درمان‌های خانگی، ابتدا با پزشک متخصص مشورت کنید.

پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی

زگیل تناسلی دارای واکسنی به نام گارداسیل (Gardasil) می باشد که می‌تواند از ابتلای فرد به تیپ‌های مشخصی از ویروس HPV جلوگیری کند. لازم به ذکر است که ویروس HPV بیش از 100 تیپ مختلف داشته و هر تیپ علائم و رفتار منحصر به فردی از خود نشان می‌دهد که با یکدیگر متفاوت است. بهترین سن تزریق واکسن بین 9 تا 45 سالگی و به طور مشخص قبل از شروع فعالیت جنسی وی می‌باشد.

نتیجه گیری

به تفصیل اشاره کردیم زگیل تناسلی به دلیل ویروس پاپیلومای انسانی ایجاد می‌شود. این بیماری اخیرا به صورت شایع در میان زنان و مردان مشاهده شده اما عوارض آن بیشتر در زنان دیده شده است. در صورتی که فکر می‌کنید به زگیل تناسلی مبتلا شده‌اید، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. در وهله‌ی اول با مشورت پزشک واکسن گارداسیل با ظرفیت بالا تزریق کرده و نسبت به انجام اقدامات پیشگیری کننده، جهت جلوگیری از سرایت بیماری به شریک جنسی خود داشته باشید. در حال حاضر هیچ گونه درمان قطعی برای ویروس HPV وجود ندارد اما با رعایت توصیه‌های بهداشتی، استفاده از کاندوم و سد دهانی، حذف روابط جنسی غیر ایمن و در آخر معاینات دوره‌ای از پیشرفت بیماری می‌توان جلوگیری کرد.