یائسگی زودرس چیست؟ 18 علائمی که باید جدی گرفته شود؟
یائسگی مرحله‌ای طبیعی در زندگی زنان است که معمولاً در اوایل دهه 50 رخ می دهد. با این حال، برخی از زنان به دلایلی مانند شیمی درمانی یا جراحی تخمدان‌ها، زودتر از موعد مقرر یائسه می شوند. در این مقاله به بررسی عوامل مختلفی که ممکن است منجر به یائسگی زودرس شوند، پرداخته‌ایم و علائم و روش‌های تشخیص آن را توضیح داده‌ایم. با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری کسب کنید.
برخی از زنان با پدیده‌ای به نام یائسگی زودرس مواجه می‌شوند.
یائسگی چیست؟
یائسگی به مرحله‌ای از زندگی زنان اطلاق می‌شود که در آن قاعدگی به پایان می‌رسد. این فرایند طبیعی نشان دهنده پایان دوره باروری در زنان است و معمولاً در اوایل دهه 50 سالگی رخ می دهد.
یائسگی طبیعی شامل سه مرحله است:
- مرحله پیش یائسگی: این مرحله گذار است و در طی آن تخمدان‌ها به تدریج تولید استروژن را کاهش می دهند و بدن را برای ورود به مرحله یائسگی آماده می‌کنند. علائم یائسگی معمولاً در این دوره شروع شده و به اوج خود می رسند.
- مرحله یائسگی: در این مرحله قاعدگی به طور کامل متوقف می‌شود. تخمدان‌ها دیگر تخمک آزاد نمی‌کنند و تولید استروژن نیز پایان می‌یابد. اگر زنی برای 12 ماه متوالی قاعده نشود، وارد مرحله یائسگی شده است.
- مرحله پس یائسگی: این مرحله پس از توقف کامل قاعدگی رخ می‌دهد. علائم یائسگی مانند گرگرفتگی ممکن است کاهش یابد، اما در برخی زنان تا سال‌ها ادامه پیدا می کند.
بیماری‌های خاص و اختلالات مرتبط با یائسگی زودرس
برخی بیماری‌های خودایمنی مانند تیروئیدیت و آرتریت روماتوئید می‌توانند با یائسگی زودرس مرتبط باشند. هرچند این موارد نادر هستند، اما گاهی اوقات سیستم ایمنی بدن که به طور معمول با عفونت‌ها مبارزه می‌کند، به اشتباه به تخمدان‌ها حمله می کند و تولید هورمون‌ها را مختل می سازد.
ویروس HIV و بیماری ایدز
زنانی که به ویروس HIV مبتلا هستند و عفونت آن‌ها به خوبی با دارو مدیریت نمی‌شود، ممکن است با یائسگی زودرس مواجه شوند. همچنین، زنان مبتلا به ایدز ممکن است نسبت به زنان غیرمبتلا، گرگرفتگی‌های شدیدتری را تجربه کنند.
اختلالات ژنتیکی
زنانی که با ناهنجاری‌های کروموزومی به دنیا آمده‌اند یا برخی کروموزوم‌ها را ندارند، ممکن است دچار یائسگی زودرس شوند. برای مثال، زنانی که با سندرم ترنر متولد می‌شوند، به دلیل نبود کامل یا ناقص کروموزوم X، تخمدان‌هایشان به طور طبیعی شکل نمی‌گیرد و در نتیجه چرخه قاعدگی و یائسگی آن‌ها از حالت نرمال خارج است.
سندرم خستگی مزمن
زنانی که به سندرم خستگی مزمن مبتلا هستند، با علائمی مانند خستگی شدید، درد عضلانی و مفصلی، مشکلات حافظه، سردرد و خواب نامناسب مواجه می‌شوند. تحقیقات نشان داده است که این زنان بیشتر در معرض یائسگی زودرس، قبل از 40 سالگی (یائسگی زودرس) یا قبل از 45 سالگی (یائسگی زود هنگام) قرار دارند.
علائم یائسگی زودرس چیست؟
گرگرفتگی یکی از شایع ترین علائم یائسگی زودرس است.
زنانی که پیش از 40 یا 45 سالگی دچار یائسگی می شوند، ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند به‌جز عدم توانایی در بارداری. دیگران ممکن است علائمی مشابه یائسگی طبیعی که معمولاً در سن 51 سالگی رخ می‌دهد، تجربه کنند. این علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
– گرگرفتگی (احساس ناگهانی گرما که به کل بدن گسترش می‌یابد.)
– تعریق شبانه یا سردی ناگهانی
– خشکی واژن و احساس ناراحتی در حین رابطه جنسی
– تکرر ادرار (نیاز فوری و مکرر به ادرار)
– مشکلات خواب (بی‌خوابی)
– تغییرات عاطفی (اضطراب، تغییرات خلق و خو و افسردگی خفیف)
– خشکی پوست، چشم یا دهان
– حساسیت و درد در ناحیه سینه
– تشدید علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
– قاعدگی نامنظم یا نداشتن قاعدگی در برخی ماه‌ها
– قاعدگی که سنگین تر یا خفیف تر از معمول است.
– تپش قلب
– سردرد
– دردهای مفصلی و عضلانی
– تغییر در میل جنسی
– مشکلات تمرکز و حافظه (معمولاً موقتی)
– افزایش وزن
– ریزش یا نازکی موها
این علائم نشان دهنده تغییری در وضعیت هورمونی بدن است که می تواند با یائسگی زودرس مرتبط باشد.
تشخیص یائسگی زودرس: چگونه می‌توان آن را شناسایی کرد؟
تشخیص یائسگی زودرس، به ویژه در زنانی که پیش از 40 سالگی با علائم آن مواجه می‌شوند، نیازمند بررسی‌های دقیق است. پزشک با استفاده از آزمایش‌ها و پرسش‌های خاص، به شناسایی این وضعیت می پردازد. مراحل تشخیص به شرح زیر است:
- آزمایش‌های هورمونی: برای ارزیابی میزان هورمون‌ها، شامل استروژن و گونادوتروپین‌ها (مانند FSH و (LH انجام می شود.
- پرسش درباره الگوی قاعدگی: پزشک سوالاتی درباره نظم قاعدگی از جمله آمنوره (عدم قاعدگی) یا الیگومنوره (قاعدگی کم و نامنظم) خواهد پرسید.
- بررسی سابقه خانوادگی: بحث در مورد وجود یائسگی زودرس در تاریخچه خانوادگی نیز در نظر گرفته می شود.
اگر زنی به مدت 12 ماه متوالی قاعدگی نداشته باشد و درمانی نیز برای این وضعیت آغاز نکرده باشد، ممکن است در حال ورود به مرحله یائسگی زودرس باشد.
راهکارهای درمان یائسگی زودرس
درمان یائسگی زودرس بستگی به علت اصلی آن دارد. پزشک ابتدا باید علت زمینه‌ای این وضعیت را شناسایی کرده و سپس برنامه درمانی مناسب را تعیین کند. در صورتیکه یائسگی زودرس به دلیل بیماری یا درمان‌های خاص باشد، پزشک به مدیریت وضعیت می پردازد.
اگر زنان مبتلا به یائسگی زودرس قصد بارداری نداشته باشند، گزینه‌های درمانی زیر ممکن است به آن‌ها پیشنهاد شود:
– قرص‌های ضد بارداری: این قرص‌ها که حاوی استروژن و پروژسترون هستند، به کنترل علائم و تنظیم قاعدگی کمک می کنند.
– درمان هورمونی: شامل مصرف روزانه استروژن و پروژسترون به مدت 12 تا 14 روز از هر ماه (درمان هورمونی چرخه‌ای) است. این درمان معمولاً تا حدود سن 51 سالگی، که میانگین سن یائسگی است، ادامه می یابد. پس از آن، پزشکان بر اساس وضعیت فردی تصمیم می گیرند که آیا درمان را ادامه دهند یا خیر.
استروژن به کاهش علائم یائسگی و پیشگیری از مشکلات دیگری مانند خشکی واژن و تغییرات خلق و خو کمک می‌کند و همچنین از تراکم استخوان‌ها محافظت می کند. با این حال، مصرف استروژن به تنهایی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد. بنابراین، بسیاری از زنان همراه با استروژن، پروژسترون نیز مصرف می کنند تا از این خطر جلوگیری کنند. زنان که رحم خود را برداشته‌اند، می‌توانند استروژن را به تنهایی مصرف کنند.
بارداری در زنان مبتلا به یائسگی زودرس
زنان مبتلا به یائسگی زودرس که قصد بارداری دارند، معمولاً تحت درمان‌های خاصی قرار می‌گیرند. یکی از روش‌های رایج، لقاح خارج رحمی (IVF) است. در این روش، تخمک‌های زن دیگری که به عنوان اهداکننده شناخته می‌شود، در آزمایشگاه بارور شده و سپس به رحم زن مورد نظر منتقل می شود. به علاوه، برای حمایت از بارداری، هورمون‌های استروژن و پروژسترون تجویز می شود.
این روش می تواند تا 50 درصد شانس بارداری را برای زنان افزایش دهد، در حالی که بدون استفاده از IVF، این شانس به کمتر از 10 درصد کاهش می‌یابد. سن اهداکننده تخمک‌ها به مراتب اهمیت بیشتری نسبت به سن زن دریافت‌کننده دارد. حتی بدون IVF، برخی از زنانی که دچار نارسایی زودرس تخمدان هستند، با استفاده از درمان‌های هورمونی استروژن و پروژسترون قادر به بارداری می شوند.
معمولاً برای مدیریت علائم کمبود استروژن، هورمون درمانی پیشنهاد می شود تا زمانی که زن به میانگین سن یائسگی یا سن بالاتر برسد.
تأثیرات عاطفی یائسگی زودرس
یائسگی زودرس می‌تواند تأثیرات عاطفی عمیقی داشته باشد. مشکلات رایج که زنان ممکن است با آن‌ها مواجه شوند شامل موارد زیر است:
– غم و اندوه ناشی از عدم توانایی در بارداری
– نگرانی از پیری زودهنگام
– ترس از کاهش جذابیت جنسی برای شریک زندگی
– مشکلات مربوط به عزت نفس
مشاوره های روانشناسی و گروه‌های حمایتی می‌توانند به زنان کمک کنند تا با تجربیات عاطفی ناشی از یائسگی زودرس روبه رو شوند و به راحتی با این تغییرات کنار بیایند.
مزایای یائسگی زودرس
جالب است بدانید که شروع زودهنگام یائسگی می‌تواند از برخی بیماری‌ها محافظت کند. به ویژه، یائسگی زودرس ممکن است به کاهش ریسک ابتلا به سرطان‌های وابسته به استروژن، مانند سرطان سینه کمک کند. تحقیقات نشان می‌دهد زنانی که یائسگی را بعد از سن 55 سالگی تجربه می کنند، نسبت به زنانی که زودتر یائسه می‌شوند، احتمال بیشتری برای ابتلا به سرطان سینه دارند. این مسئله به این دلیل است که بافت سینه این زنان مدت زمان بیشتری تحت تأثیر استروژن قرار دارد.
.
دیدگاهتان را بنویسید