کم کاری تیروئید در بارداری:علائم+علت بروز+درمان!
تیروئید، یکی از ارگان‌های اساسی در سیستم بدن است که بر روی فرآیندهای متابولیک اعضا تأثیر می‌گذارد. نقص عملکرد تیروئید و کاهش تولید هورمون‌های آن در طول دوره بارداری به عنوان بیماری کم‌کاری تیروئید در این دوره شناخته می‌شود. این بیماری که در شرایط عادی قابل مدیریت است، برای بارداران و جنین‌ها تهدیدی جدی محسوب می‌شود.
در ۳ ماهه‌ی ابتدایی بارداری، هورمون تیروئید برای رشد سلامتی جنین اساسی است و هرگونه نقص در تنظیم میزان آن، اثرات منفی را بر جنین دارد. در صورتی که شما علائم مربوط به کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری را تجربه می‌کنید یا مشکلات مرتبط با آن را مشاهده می‌کنید، بهتر است برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک متخصص غدد مراجعه کنید.
بیماری کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری چه معنایی دارد؟
کاهش فعالیت تیروئید در دوران بارداری یکی از مشکلات متداول در این دوره است که برخی از زنان مبتلا به آن می‌شوند. در ۳ ماهه‌ی نخست بارداری، جنین به شدت به هورمون تیروئید مادر بستگی دارد زیرا از طریق آن تأمین می‌شود. پس از این دوره، تیروئید جنین به سطح طبیعی خود می‌رسد و هورمون تیروئید از طریق مادر تأمین می‌شود.
این هورمون نقش اساسی در رشد و سلامت مغز و سیستم عصبی جنین دارد، بنابراین برای جلوگیری از عوارض کم‌کاری تیروئید در زنان باردار، آزمایشات تیروئید لازم است. ریسک ابتلا به این مشکل برای زنانی که سابقه‌ی آن یا اختلالات مرتبط در خانواده خود را دارند، بیشتر است.
معیارهای معمول تیروئید در دوران بارداری چیست؟
TSH، T۴ و T۳ از هورمون‌های تیروئیدی است که مقادیر طبیعی آنها در بارداری به سن بارداری و تغییرات در کارکرد تیروئید در این دوره وابسته است. در سه ماهه‌ی نخست، میزان مطلوب TSH باید حدود ۲.۵ mU/L باشد و در دوره‌ی بعدی به حدود ۳ mU/L افزایش می‌یابد. افزایش بیشتر از حد معمول این مقادیر همراه با کاهش T۴ نشانگر مشکلات کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری است.
بهتر است به مراحل مختلف بارداری و میزان طبیعی هورمون تیروئید در هر مرحله توجه کنیم:
– سه ماه اول بارداری: معمولاً میزان هورمون TSH کمتر از ۲.۵ mIU/L در بازه‌ی ۰.۱ تا ۲.۵ قرار دارد.
– سه ماه دوم بارداری: این میزان به طور معمول کمتر از ۳ mIU/L در بازه‌ی ۰.۲ تا ۳.۰ است.
– سه ماه آخر بارداری: در این مرحله نیز معمولاً میزان TSH کمتر از ۳ mIU/L در بازه‌ی ۰.۳ تا ۳.۰ باقی می‌ماند.
علائم کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری به شرح زیر است:
- افزایش وزن: افزایش وزن بیش از حدی که در دوره بارداری معمول است.
- خستگی شدید: احساس خستگی و خواب آلودگی به میزان غیرطبیعی.
- حساسیت به سرما: افزایش حساسیت به سرما و سردی به طور ناگهانی.
- گرفتگی عضلات: احساس تنش و گرفتگی در عضلات بدن.
- یبوست: مشکلات در حرکت روده و یبوست.
- اختلال حافظه و تمرکز: مشکلات در حافظه و تمرکز و کاهش توانایی ذهنی.
- تورم دست و صورت: تورم و بزرگ شدن ناگهانی دست‌ها و صورت.
- تغییرات پوستی: تغییرات در پوست مانند خشکی و ترک‌ها.
- ریزش موی ابرو: ریزش موی ابرو و موهای دیگر بیش از حد طبیعی.
- آهسته شدن ضربان قلب: ضربان قلب کاهش یافته و آهسته شده است.
در صورت بروز هر یک از این علائم در زنانی که دچار کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری هستند، حتماً با پزشک خود مشورت کنند. این علائم می‌توانند نشانه‌های مشکلات جدی تیروئیدی باشند و نیاز به درمان دارند.
علت بروز کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری چیست؟
یکی از عوامل مهم بروز کم‌کاری تیروئید در این دوره، اختلالات خودایمنی مانند هاشیموتو است که بیشترین علت این بیماری را تشکیل می‌دهد. این اختلال باعث حمله بدن به سلول‌های غده تیروئید می‌شود.
کدام افراد در دوران بارداری در معرض ابتلا به کم‌کاری تیروئید هستند؟
زنانی که در خانواده‌شان سابقه این بیماری وجود دارد، بیشترین احتمال ابتلا به این مشکل را دارند.
چگونه می‌توان کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری را تشخیص داد؟
زنان باردار در سه ماهه اول به پزشک زنان و زایمان مراجعه کرده و آزمایش‌های مرتبط با این دوره را انجام می‌دهند. آزمایش تیروئید نیز یکی از آزمایشات است که در این دوره بارداری انجام می‌شود و اگر بیماری تشخیص داده شود، پزشک درمانی متناسب را تجویز می‌کند.
بهترین روش درمان کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری چیست؟
در فرایند درمان، پزشک با هدف کنترل میزان هورمون‌های تیروئید، درمان هورمونی را تجویز می‌کند. این درمان باید تحت نظر متخصص غدد و پزشک زنان و زایمان انجام شود تا خطرات و عوارض احتمالی کمتر شود.
آیا مصرف قرص تیروئید در دوران بارداری خطری دارد؟
قرص لووتیروکسین که به عنوان درمان این بیماری در دوران بارداری استفاده می‌شود، بی‌خطر برای حاملگی است که توسط پزشکان تجویز می‌شود.
درمان خانگی کم کاری تیروئید در دوران بارداری:
وجود روش‌های مختلف برای درمان خانگی کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری امری متداول است. اگرچه این روش‌ها معایب داروهای شیمیایی را ندارند، اما باید توجه داشت که این نکته به معنای بی‌خطر بودن درمان خانگی نیست. بنابراین پیش از هر گونه اقدامی برای درمان خانگی این بیماری، حتما با پزشک متخصص غدد و پزشک زنان مشورت کنید. بهتر است مواد غذایی زیر را به رژیم غذایی خود اضافه کنید:
– روغن نارگیل
– جلبک دریایی
– سرکه سیب
– جنسینگ
– مکمل‌های ویتامینی
– گردو
– شیرین‌بیان
– گل پامچال
– مصرف موضعی روغن اسطوخودوس
درمان کم کاری تیروئید در دوران بارداری با طب سنتی:
طب سنتی، علاوه بر رعایت رژیم غذایی، روش‌های زیر را برای درمان این بیماری پیشنهاد می‌دهد:
– بادکش گرم برای غده تیروئید
– مصرف حلوای گردو با نبات
– استفاده از عسل طبیعی
در کنار رژیم غذایی، خانم‌های باردار که از این بیماری رنج می‌برند، بهتر است از مواد غذایی که ممکن است باعث تشدید اختلالات هورمون‌های تیروئید شوند، مثل کلم‌ها، خودداری کنند.
برای کم کاری تیروئید در دوران بارداری چه بخوریم؟
برای حفظ میزان طبیعی هورمون‌های تیروئید در خانم‌های مبتلا به این بیماری، مناسب است که غذاهای زیر در رژیم غذایی آنها قرار بگیرد:
– سبزی‌های غیرنشاسته‌ای
– روغن‌های سالم و منابع پروتئین
– غلات فری‌گلوتن
– لبنیات پرچرب
– حذف غذاهای فرآوری شده
تأثیر کم کاری تیروئید در دوران بارداری:
کمبود فعالیت تیروئید در دوران بارداری می‌تواند عوارض جدی برای سلامتی جنین و مادر داشته باشد. مهم‌ترین تأثیر این کمبود بر رشد و سلامت مغز نوزاد در دوران جنینی است. این مشکل می‌تواند منجر به اختلالات عصبی، رشدی و شناختی در جنین شود و احتمال ابتلا به کندی ذهنی یا ناتوانی ذهنی در آینده را افزایش می‌دهد. عدم درمان کمبود فعالیت تیروئید در این دوره ممکن است به عوارض جدی زیر منجر شود:
- تولد زودرس
- کمبود وزن هنگام تولد
- اختلال در تنفس نوزاد
- نقص در رشد
- کاهش آی‌کیو (IQ)
علاوه بر این، دیر فهمیدن کمبود فعالیت تیروئید در دوران بارداری ممکن است به مشکلاتی مانند:
- افزایش ریسک سقط و بروز نشانه‌های آن
- کمبود آهن و کم خونی
- خونریزی بعد از زایمان
- ابتلا به پره‌اکلامپسی (یک اختلال خطرناک در فشار خون)
- درد عضلانی و ضعف عمومی
- نارسایی قلبی
اثرات کم کاری تیروئید بر جنین:
نوزاد در دوران جنینی برای رشد و تغذیه به هورمون‌های تیروئید مادر نیاز دارد. اگر مادر دچار کمبود این هورمون باشد، ممکن است منجر به مشکلاتی مانند زایمان زودرس شود و کاهش عملکرد مغزی جنین را تجربه کند. همچنین، کاهش درجه هوشی نیز ممکن است رخ دهد. برای پیشگیری از این مشکلات، تحت نظر پزشک و متخصص زنان قرار گرفته و آزمایش‌های منظم در طول دوره بارداری انجام شود.
آیا کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری پس از زایمان بهبود می‌یابد؟
این سؤال موردی است که بسیاری از زنان در ذهن دارند. واقعیت این است که کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری ممکن است حتی پس از زایمان هم برای بعضی از افراد باقی بماند. اما یک نکته مهم این است که التهاب تیروئید، که معمولاً پس از زایمان رخ می‌دهد و به آن تیروئیدیت پس زایمان یا همان تیروئیدیت پست زایمان می‌گویند، معمولاً در فاصله زمانی حدود ۱۲ تا ۱۸ ماه پس از ظاهر شدن علائم به حالت طبیعی خود بازمی‌گردد.
روش‌های پیشگیری از کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری:
بهترین روش برای جلوگیری از این مشکل در دوران بارداری، انجام آزمایش‌های غربالگری تیروئید است. برای پیشگیری از ابتلا به کم‌کاری تیروئید در خانم‌های باردار، رویکردهای زیر را رعایت کنید:
انجام آزمایش‌های غربالگری پیش از بارداری.
شروع درمان در صورتی که نتایج آزمایش نشان دهنده کم‌کاری تیروئید در حد مرزی باشد.
خانم‌هایی که قبلاً به این بیماری مبتلا بوده‌اند، باید در دوران بارداری مجدداً آزمایش دهند تا در صورت لزوم، داروی مناسب برای آنها تجویز شود.
کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری و جنسیت جنین:
این بیماری در دوران بارداری هیچ ربطی به جنسیت جنین ندارد و صرفاً به دلیل عدم تشکیل غده تیروئید جنین، کاهش تولید هورمون‌ها یا بیماری‌های ژنتیکی ایجاد می‌شود.
نتیجه‌گیری و راهنمایی برای مراجعه به پزشک
میزان هورمون‌های غده تیروئید در زنان باردار بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا اگر این هورمون‌ها کمتر یا بیشتر از حد طبیعی شوند، هر دو مادر و جنین به خطرات جدی کم‌کاری یا افزایش فعالیت تیروئیدی دچار می‌شوند. زنان بارداری که سابقه ابتلا به این بیماری را دارند یا افرادی در خانواده‌شان به آن مبتلا بوده‌اند، باید در سه ماهه اول، دوم و سوم بارداری آزمایش‌های غربالگری را انجام دهند.
هرگونه علائم کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری باید بلافاصله مورد مشاوره و درمان توسط پزشک متخصص غدد یا داخلی قرار گیرد.
.
دیدگاهتان را بنویسید