بند ناف چیست؟ ساختار و اختلالات آن!

بند ناف در دوران بارداری نقش حیاتی دارد و به رشد و تکامل جنین کمک می‌کند، اما پس از تولد دیگر نیازی به آن نیست. با این حال، برخی پس از تولد هم از آن استفاده می‌کنند. مشکلات متعددی ممکن است برای بند ناف در دوران بارداری پیش بیاید، ولی اغلب بیماری‌های مربوط به آن نادر هستند. در این مقاله به بررسی کامل بند ناف، ساختار آن و هر آنچه که باید درباره آن بدانید، می‌پردازیم. برای هر سوالی در مورد بند ناف می‌توانید با متخصصین ژنتیک،متخصص زنان، هماتولوژی به صورت حضوری و تلفنی مشاوره بگیرید.

با سایت شادی دولتی همراه باشید…

 

بند ناف چیست؟

 

بند ناف مجموعه‌ای از رگ‌های خونی است که در مراحل اولیه رشد جنین شکل می‌گیرد. این ساختار طناب‌مانند، محکم و ضخیم است و جنین را به جفت متصل می‌کند. بند ناف در هفته پنجم بارداری تشکیل می‌شود و وظیفه انتقال اکسیژن و مواد مغذی از گردش خون مادر به جنین و حذف مواد زائد از گردش خون جنین را بر عهده دارد. بند ناف نقش اساسی در حفظ حیات و رشد جنین دارد.

 

ساختار بند ناف

 

بند ناف معمولاً به صورت مارپیچ است و شامل سه رگ خونی، یک ورید و دو شریان می‌شود. ژله وارتون، ماده‌ای لزج که عمده بند ناف را تشکیل می‌دهد، از رگ‌های خونی محافظت می‌کند و چند هفته پس از تشکیل بند ناف شکل می‌گیرد. پرده‌های الانتوئیس، که شامل دو غشای جنینی به نام کوریون و آمنیون هستند، نیز جزء ساختار بند ناف محسوب می‌شوند و وظیفه محافظت از جنین را دارند. همچنین کیسه زرده یا ساک حاملگی که وظیفه تغذیه جنین را دارد، در بند ناف دیده می‌شود.

چگونه بند ناف تشکیل می‌شود؟

 

بند ناف در حدود هفته سوم دوره جنینی شروع به تشکیل شدن می‌کند و این فرآیند با ساقه اتصال آغاز می‌شود. تا هفته هفتم بارداری، بند ناف به صورت کامل شکل می‌گیرد. این ساختار از بافت در حال گسترش آمنیون، ساقه بدن، مجرای آمفالومسنتر و کولوم ناف تشکیل می‌شود. طول بند ناف عمدتاً در سه ماهه دوم بارداری افزایش می‌یابد.

 

اختلالات بند ناف

 

مشکلات مختلفی ممکن است در دوران بارداری برای بند ناف به وجود بیاید. با اینکه اغلب این مشکلات نادر هستند، هر یک می‌تواند خطرات خاصی به همراه داشته باشد. سونوگرافی می‌تواند برخی از این شرایط را تشخیص دهد و برای مدیریت آن‌ها اقدامات لازم را انجام داد.

 

۱. بند ناف تک شریانی

 

یکی از اختلالات بند ناف، وضعیت بند ناف تک شریانی است که در آن فقط یک شریان در بند ناف وجود دارد. این حالت که به “دو رگ” نیز معروف است، می‌تواند نشانه مشکلات دیگر مانند اختلالات کلیوی یا گوارشی در جنین باشد.

 

۲. کیست بند ناف

 

کیست‌های بند ناف کیسه‌های مایعی هستند که در بند ناف تشکیل می‌شوند. وجود کیست‌ها ممکن است به مشکلات کروموزومی اشاره داشته باشد و پزشک برای تشخیص دقیق‌تر، آزمایشات بیشتری را تجویز می‌کند.

۳. بند ناف بسیار بلند یا کوتاه

 

بند ناف ممکن است بسیار بلند یا کوتاه باشد. اگرچه این وضعیت معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما در برخی موارد، یک بند ناف کوتاه می‌تواند منجر به جدا شدن از جفت شود و بند ناف بلند ممکن است دور بدن یا گردن جنین بپیچد و سلامت او را به خطر بیندازد.

 

۴. جفت سرراهی

 

جفت سرراهی زمانی رخ می‌دهد که یکی از رگ‌های خونی بند ناف روی دهانه رحم رشد می‌کند. این وضعیت خطرناک است و اغلب نیاز به زایمان سزارین دارد.

 

۵. گره بند ناف

 

گره‌های بند ناف ممکن است در دوران بارداری و به دلیل حرکات زیاد جنین ایجاد شوند. این گره‌ها می‌توانند جریان خون به نوزاد را محدود یا متوقف کنند و خطر سقط جنین یا مرگ جنین را افزایش دهند.

۶. پیچ خوردگی بند ناف

 

پیچ خوردگی بند ناف به حالتی اطلاق می‌شود که بند ناف دور گردن جنین می‌پیچد. این مشکل در ۲۰ تا ۳۵ درصد زایمان‌های ترم رخ می‌دهد و اغلب عوارض جدی ایجاد نمی‌کند، اگرچه در موارد نادر می‌تواند خطرناک باشد.

 

۷. فشرده شدن بند ناف

 

فشرده شدن بند ناف زمانی اتفاق می‌افتد که بند ناف تحت فشار قرار گرفته و جریان اکسیژن به جنین کاهش یابد. این وضعیت معمولاً در طول زایمان با تغییرات در ضربان قلب نوزاد تشخیص داده می‌شود. تکنیکی به نام آمنیوفیوژن، که در آن مایع از طریق یک لوله نازک به رحم وارد می‌شود، می‌تواند به کاهش فشار بند ناف و کمک به زایمان طبیعی کمک کند.

 

۸. عفونت بند ناف نوزاد

 

عفونت بند ناف یکی از مشکلات نادر پس از تولد است. این عفونت معمولاً بعد از جدا شدن بند ناف و به دلیل عفونت باکتریایی رخ می‌دهد و با مصرف آنتی‌بیوتیک قابل درمان است.

 

علائم عفونت بند ناف

 

علائم عفونت بند ناف شامل نشت مایع زردرنگ عفونی در محل بند ناف می‌شود. اگر بند ناف نوزاد عفونت کرده باشد، معمولاً اطراف ریشه بند ناف تغییر رنگ می‌دهد و قرمز و متورم می‌شود.

اختلالات بند ناف و توضیحات

 

– بند ناف تک شریانی: در این اختلال فقط یک شریان در بند ناف وجود دارد که ممکن است برای جنین خطراتی ایجاد کند.

 

– کیست بند ناف: این کیست‌ها معمولاً خطرناک نیستند، اما گاهی می‌توانند نشانه‌ای از مشکلات دیگر باشند.

 

– بند ناف بلند یا کوتاه: این می‌تواند منجر به مشکلاتی هنگام زایمان یا آسیب به جنین شود.

 

– جفت سرراهی: این حالت ممکن است خطرناک باشد و به زایمان سزارین نیاز داشته باشد.

 

– گره بند ناف: این گره‌ها می‌توانند جریان خون به جنین را محدود کرده و خطر آسیب یا مرگ جنین را افزایش دهند.

 

– پیچ خوردگی بند ناف: این موضوع می‌تواند منجر به کمبود اکسیژن شود.

 

– فشرده شدن بند ناف: این ممکن است در زمان زایمان اتفاق بیفتد و به جنین آسیب برساند.

 

– عفونت بند ناف نوزاد: این عفونت ممکن است پس از تولد در نوزادان رخ دهد و نیاز به مراقبت‌های پزشکی داشته باشد.

کاربردهای بند ناف

 

بند ناف تا قبل از تولد نقش حیاتی در رشد و زنده ماندن جنین دارد، و بعد از زایمان می‌توان آن را برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده کرد، مانند ذخیره در بانک خون.

 

بانک خون بند ناف

 

خون بند ناف حاوی سلول‌های بنیادی است که به انواع مختلف سلول‌های بدن تبدیل می‌شوند و برای درمان برخی بیماری‌ها، از جمله برخی سرطان‌ها و اختلالات خونی، استفاده می‌شود. با پرداخت هزینه سالانه به اضافه هزینه جمع‌آوری خون بند ناف، می‌توانید مقداری از خون بند ناف کودک خود را در یک بانک خصوصی ذخیره کنید تا در آینده توسط او یا سایر اعضای خانواده استفاده شود. می‌توانید خون بند ناف نوزادتان را به یک بانک عمومی اهدا کنید، جایی که در دسترس هر فردی که به آن نیاز دارد و با گروه خونی کودکتان مطابقت دارد، باقی بماند.

 

استفاده از خون بند ناف

 

بسته به این که خون بند ناف را در یک بانک خون خصوصی ذخیره کنید یا به یک بانک عمومی اهدا کنید، این سلول‌ها می‌توانند توسط افراد مختلفی مورد استفاده قرار بگیرند. با ذخیره خون بند ناف در یک بانک خون خصوصی، سلول‌های بنیادی به دست آمده از بند ناف می‌شود در آینده توسط فرزند شما یا دیگر فرزندانتان مورد استفاده قرار گیرد. دیگر اعضای خانواده نیز که با کودک شما نسبت خونی نزدیک دارند می‌توانند از این سلول‌ها استفاده کنند. در نهایت با ذخیره کردن خون بند ناف در یک بانک خون عمومی، هر کسی که با گروه خونی کودک شما مطابقت داشته باشد می‌تواند در صورت نیاز از این سلول‌ها استفاده کند.

 

آزمایش بند ناف در بارداری

 

یکی از کاربردهایی که بند ناف دارد، تشخیص یک سری اختلالات، ناهنجاری‌ها و بیماری‌های جنین است. برای این منظور یک پزشک متخصص با نمونه‌گیری از خون بند ناف در بارداری برای انجام یک سری آزمایشات تخصصی، از آن برای تشخیص مشکلات جنین قبل از تولد استفاده می‌کند. به این آزمایش، تست کوردوسنتز گفته می‌شود.

مراقبت از بند ناف نوزاد

 

بعد از زایمان پزشک یا ماما بند ناف کودک را از جفت جدا می‌کند و یک گیره بر روی قسمت باقی مانده می‌گذارد تا آن را بگیرد. مراقبت از بند ناف بعد از این مرحله بسیار مهم است. با مراقبت مداوم از بند ناف، می‌توان مطمئن شد که باقی مانده آن بدون بروز هر نوع مشکلی از بین می‌رود و به صورت خود به خودی می‌افتد. اگر از بند ناف نوزاد مراقبت نشود، کودک در معرض خطر عفونت‌های جدی قرار می‌گیرد.

 

مراقبت از بند ناف

 

یکی از روش‌های مراقبت از بند ناف، ذخیره کردن خون بند ناف در بانک خون است. این پروسه باید قبل از زایمان انجام شود و در روز زایمان، اقدامات لازم برای ذخیره‌سازی بند ناف انجام می‌شود.

 

بعد از افتادن بند ناف

 

وقتی بند ناف کودک افتاد، ممکن است ناف کمی خونریزی کند که طبیعی است. اگر خونریزی مداوم باشد، به اورژانس مراجعه کنید.

 

نگهداری بند ناف خشک شده

 

بعد از ۱-۲ هفته، بند ناف خشک می‌شود و خود به خود جدا می‌شود. هنگامی که خشک می‌شود، با دقت برخورد کنید و از بریدن آن خودداری کنید. مراقبت مداوم با الکل به ضدعفونی کردن آن کمک می‌کند.

 

هزینه ذخیره خون بند ناف

 

هزینه ذخیره خون بند ناف شامل هزینه ثبت درخواست و نگهداری می‌شود. همچنین باید سالانه هزینه نگهداری را پرداخت کنید.

 

نتیجه‌گیری

 

بند ناف یکی از ساختارهای مهم در دوران بارداری است. مراقبت منظم و مشاوره با پزشک متخصص در این زمینه، به سلامتی مادر و جنین کمک می‌کند.

مشاوره و مراجعه به دکتر

 

اگر نگران اختلالات بند ناف هستید، می‌توانید به متخصصین کودک مراجعه فرمایید.

مقالات مرتبط: