استفراغ نوزاد چیست:انواع+علائم+علل و درمان!

استفراغ نوزاد یک اتفاق معمول در نوزاد است که با گذشت زمان بهتر می‌شود. در اکثر موارد، با تغییر نحوه تغذیه و الگوی خواب، استفراغ نوزاد بهبود می‌یابد، بدون نیاز به مصرف داروی خاص مگر اینکه پزشک تجویز کند. در ادامه، با تعریف، علائم، علت و درمان استفراغ نوزاد آشنا می‌شوید. اگر نوزاد شما مشکل استفراغ دارد، حتما با پزشک مشورت کنید.

با سایت شادی دولتی همراه باشید…

استفراغ نوزاد چیست؟

 

استفراغ نوزاد، بالا آوردن ناخواسته و ناخوشایند شیر، که معمولاً بلافاصله پس از تغذیه یا به مدت کوتاهی پس از آن به ویژه پس از آروغ زدن رخ می‌دهد. این اتفاق اغلب ناشی از خوردن سریع غذا، بلعیدن هوا حین تغذیه یا مصرف زیاد غذا است. هرچند که گاهی اوقات دلیل مشخصی برای استفراغ وجود ندارد. استفراغ معمولا نشانه‌ای از بیماری یا اختلال است و در صورت مشاهده علائم زیر بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

علائم همراه با استفراغ نوزاد

 

استفراغ می‌تواند منجر به دهیدراتاسیون (از دست رفتن آب بدن) شود. علائمی که باید جدی گرفته شوند شامل:

 

– بی حالی

– تحریک‌پذیری

– سردرد شدید

– درد شکم یا نفخ

– حضور خون در استفراغ

– استفراغ با رنگ سبز

– حضور خون در مدفوع

 

هنگامی که باید نگران باشید؟

 

در صورتی که نشانه‌های بالا در نوزاد مشاهده شود، به پزشک مراجعه شود، زیرا این ممکن است نشانه‌های خطرناکی باشند:

 

– کاهش وزن به دلیل از دست دادن غذاها با استفراغ

– سرفه

– احساس خفگی در گلو

– استفراغ خونی یا استفراغ با رنگ زرد و سبز

 

استفراغ نوزاد:

استفراغ نوزاد و کودکان یک اتفاق طبیعی است، اما باید توجه داشت که این اتفاق چقدر معمول است و چه وقت نیاز به مراقبت خاصی دارد. اغلب این وضعیت باید در یک یا دو روز تا حدودی بهبود یابد. اما اگر استفراغ پیوسته یا شدیدی داشته باشد، بهتر است با پزشک مشورت کنید.

 

علت استفراغ نوزاد

 

استفراغ نوزاد می‌تواند از عوامل مختلفی ناشی شود:

 

– عفونت‌های گوارشی یا تنفسی

– رفلاکس معده

– حالت تهوع ناشی از حرکت در وسایل نقلیه

– عفونت مجاری ادراری

– مننژیت

– آپاندیس

– یبوست

 

اگر استفراغ با تب و اسهال همراه شود، احتمالا عفونت ویروسی وجود دارد.

استفراغ نوزاد در ایام اولیه

در روزهای اولیه زندگی نوزاد، استفراغ اتفاق طبیعی و معمولی‌ است، به‌ویژه اگر نوزاد خون یا موکونیوم را بلعیده باشد. در این دوره، استفراغ نوزاد می‌تواند تا سه یا چهار روز طول بکشد.

 

استفراغ پس از آروغ زدن

یکی از وقایع طبیعی در نوزادان، استفراغ پس از آروغ زدن است. دلیل آن این است که عضله اسفنکتر بین معده و مری (لوله بین دهان و معده) هنوز به اندازه کافی قوی نیست و نیاز به رشد دارد.

 

استفراغ پس از تغذیه با شیر خشک

در نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، استفراغ نوزاد پس از تغذیه امری معمولی است، مخصوصاً اگر شیر را زیاده‌خورده باشند یا تحمل شیر خشک را نداشته باشند.

استفراغ نوزاد در خواب

استفراغ نوزاد در حین خواب می‌تواند خطرناک باشد، زیرا ممکن است غذا در مسیر تنفسی نوزاد جمع شود و به ریه یا مسیر تنفسی وارد شود، که می‌تواند به خفگی و مشکلات تنفسی منجر شود. در اینگونه مواقع، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

 

استفراغ نوزاد: مسائل و راهکارها

خون در استفراغ نوزاد:

یکی از شایع‌ترین دلایل خون در استفراغ نوزاد یا مدفوع خونی، خونریزی نوک سینه مادر است. هرگاه در استفراغ یا مدفوع نوزاد خون مشاهده شود، باید بررسی شود که خون نوزاد است یا مادر. دلایل احتمالی وجود استفراغ خونی عبارت هستند از:

 

– اختلالات لخته خون که در نوزادان با کمبود ویتامین E شایع‌تر است.

– استفراغ بیش از حد یا به‌زور که باعث خراشیدگی گلو و حلق می‌شود.

 

قطره آد و استفراغ نوزاد:

بعضی نوزادان به قطره آد حساسیت دارند و پس از مصرف آن، استفراغ می‌کنند. در این صورت، می‌توانید الگوی شیردهی و قطره آد را تغییر دهید. قطره را قبل از شیر به نوزاد بدهید و سپس دوباره پس از آن، شیر بدهید. اگر این روش موثر نبود، می‌توانید از قطره مولتی ویتامین به جای قطره آد استفاده کنید.

بعد از استفراغ نوزاد چه کنیم؟

– نوزاد را در مکان خنک و آرام قرار داده و دور دهانش را تمیز کنید.

– او را آرام در آغوش بگیرید و به‌حالت نیمه خم شده نگه دارید تا فشار کمتری به دستگاه گوارش او وارد شود.

– این کار به جذب راحت‌تر غذا کمک می‌کند.

– اگر نوزاد به‌صورت مکرر استفراغ می‌کند یا علائم جدی مانند تب بالا، سرفه شدید، تنفس سخت و استفراغ همراه با خلط یا استفراغ رنگی و بدبو دارد، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

 

آیا بعد از استفراغ نوزاد شیر بدهیم؟

– اگر نوزاد یک بار استفراغ کرده باشد، نصف زمان معمولی در فاصله یک تا دو ساعت یکبار به نوزاد شیر بدهید.

– اگر تعداد دفعات استفراغ بیشتر از یک بار باشد، هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه یکبار، ۵ دقیقه به نوزاد شیر بدهید.

– اگر تا ۴ ساعت نوزاد استفراغ نکرد، روند شیردهی را به حالت معمول برگردانید.

– اگر ادامه استفراغ، از شیر مادر دوشیده شده و از شیشه شیر استفاده کنید.

 

راه‌های درمان استفراغ نوزاد:

درمان استفراغ بستگی به علت آن دارد. راه‌های درمان این مسئله عبارتند از:

 

– کنترل عفونت و تسکین علائم در مواردی که استفراغ نوزاد به‌خاطر عفونت دستگاه تنفسی، معده و روده یا ادراری باشد.

– تغییر رژیم غذایی مادر یا استفاده از شیر خشک در مواردی که نوزاد به‌دلیل حساسیت یا آلرژی بالا می‌آورد.

– تغییر رژیم غذایی، مصرف مایعات بیشتر وقتی که نوزاد به‌دلیل مشکلات گوارشی دچار استفراغ می‌شود.

– تغییرات در تغذیه نوزاد یا تجویز داروهای معده درمانی اگر استفراغ به‌خاطر نارسایی معده یا کیسه صفرا باشد.

 

اطمینان حاصل کنید که نوزاد به خوبی می‌تواند نفس بکشد و مجرای هوایی او آزاد است. در هنگام تغذیه، نوزاد را به طور عمودی نگه دارید و پس از آن و پس از تغذیه، به مدت حداقل ۳۰ دقیقه فرصت دهید تا غذا به معده فرستاده شود. شیردهی باید قطره‌قطره و به آرامی باشد، تا بیشتر از حد شیر نخورد.

درمان استفراغ نوزاد در انواع سنی مختلف:

 

برای درمان استفراغ در نوزادان کوچک‌تر از ۶ ماه، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. اگر نوزاد ۵ ماهه‌تان بالا می‌آورد یا دچار التهاب معده‌ای-روده‌ای است، تنها راه درمان، مراجعه به پزشک است.

درمان استفراغ نوزاد ۱۰ ماهه:

درمان این مسئله در نوزادان ۱۰ ماهه می‌تواند با استفاده از محلول‌های خوراکی مانند پدیلات صورت گیرد که بهترین محلول برای نوزادانی است که دچار درد شکمی و ناراحتی دارند. البته نوزادانی که با استفراغ و اسهال مواجه هستند نباید دارو مصرف کنند.

 

درمان خانگی استفراغ نوزاد:

اگر نوزاد استفراغ کرده اما حال عمومی او خوب است و هیچ علائم خطرناک دیگری ندارد، می‌توان از روش‌های درمان خانگی استفاده کرد:

 

– تغییر رژیم غذایی

– فراهم کردن محیط خواب آرام و ساکت

– در صورت استفراغ در خودرو، تغییر مکان صندلی ماشین یا توقف موقت از حرکت تا نوزاد آرام شود.

– ماساژ شکم با حرکات ملایم و گردشی

– تأمین مایعات کافی مانند شیر مادر، شیرخشک، آب یا محلول‌های الکترولیتی مخصوص نوزادان.

 

انواع استفراغ نوزاد:

مسئله استفراغ نوزاد ممکن است از زوایای مختلفی برای نوزادان وجود داشته باشد:

 

– استفراغ فیزیولوژیک و یا استفراغ عادی: به معنی استفراغ بی‌سبب و یا غیرمرتبط با بیماری و یا مشکل جدی است.

– رفلکس گوارشی: برگشت محتوای معده به مری به علت ناتوانی عضله ایسوفاگوس در نوزادان.

– عفونت‌های مختلف: مانند عفونت دستگاه تنفسی، معده و روده، عفونت ادراری.

– حساسیت به مواد غذایی، محصولات لبنی، آلرژی‌های تنفسی: همراه با علائم دیگری مانند ترشح بینی، خارش، قرمزی پوست و تورم صورت.

– ترشحات صفرا: همراه با مخاط زرد یا سبز، خاکستری رنگ با بوی نامطبوع.

 

تنوع رنگی در استفراغ نوزاد:

 

استفراغ زرد:

وقتی نوزاد استفراغ زرد داشته باشد، این نشانه از مخلوط شدن اسید معده با شیر مادر یا شیرخشک است. این نوع رفلاکس معده به طور عمومی خطری برای نوزاد ندارد و با گذر زمان به طور طبیعی بهبود می‌یابد.

 

استفراغ سبز:

استفراغ با رنگ سبز نشانه ای از وجود صفرا در استفراغ است که از مایع صفرا کبد تشکیل می‌شود. در این حالت، احتمال انسداد یا پیچ خوردگی روده وجود دارد که نیاز به درمان فوری دارد.

 

استفراغ پنیری:

نوزادانی که به مشکلات گوارشی دچار هستند ممکن است استفراغ پنیری داشته باشند، که ناشی از ناتوانی در هضم شیر یا از رفلاکس اسید معده است. برای درمان این موضوع، تغییرات در الگوی غذایی نوزاد مفید است.

 

استفراغ خلطی:

بعضی از نوزادان برای تخلیه مخاط از حلق، استفراغ خلطی دارند. در این موارد، تخلیه مخاط از بینی می‌تواند کمک کننده باشد. عفونت‌های مختلف مانند عفونت دستگاه ادراری، ذات‌الریه و غیره ممکن است به استفراغ خلطی نوزاد منجر شوند.

 

استفراغ آبکی:

نوزادان به دلیل عدم آشنایی با روش‌های تخلیه مخاط، ممکن است استفراغ آبکی داشته باشند که ناشی از بلعیدن مخاط است. این مخاط به صورت مایع و شفاف آبکی خارج می‌شود.

 

عوارض استفراغ نوزاد:

یکی از عوارض شایع این مسئله، کمبود آب در بدن یا دهیدراتاسیون است که ممکن است خطرناک باشد. پیشگیری از استفراغ نوزاد از طریق مدیریت تغذیه، جلوگیری از پرخوری و استفاده از ماساژ می‌تواند مفید باشد. اما همیشه بهتر است با دکتر کودکان مشورت کنید تا درمان مناسب و راهنمایی صحیح را دریافت کنید.

عوارض استفراغ در نوزادان:

 

یکی از مشکلات شایع در این موضوع، کمبود آب در بدن یا به عبارت دیگر دهیدراتاسیون است. نوزاد به علت استفراغ، ممکن است مقدار زیادی از مایعات بدن خود را از دست بدهد، به خصوص اگر استفراغ بیش از حد اتفاق بیافتد و با اسهال همراه باشد. عدم درمان کمبود آبی می‌تواند موجب مشکلات جدی شود. این مشکل باعث اختلال در تعادل نمک و مواد مغذی در بدن می‌شود و ممکن است باعث خشکی دهان، کمبود اشک در حین گریه و کاهش ترشح ادرار شود.

روش‌های پیشگیری از استفراغ در نوزادان:

در اکثر موارد با رشد نوزاد، عضلات معده او نیز تقویت می‌شود و مشکل استفراغ به طور طبیعی کاهش می‌یابد. برای جلوگیری از این موضوع می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

 

– پرهیز از غذاهای سنگین و زیاد

– تقسیم وعده‌های غذایی به وعده‌های کوچک‌تر با فواصل زمانی کمتر

– پس از شیر خوردن نوزاد، او را به مدت حداقل ۳۰ دقیقه در حالت عمودی نگه دارید تا هضم غذا بهتری داشته باشد.

 

نتیجه گیری

استفراغ در نوزادان اتفاق طبیعی و شایعی است که ممکن است به دلایل مختلفی از جمله مصرف زیاد غذا، بلعیدن هوا، یا مشکلات عفونتی یا آلرژی ایجاد شود. این مشکل ممکن است بلافاصله پس از شیر خوردن یا کمی بعد از آن رخ دهد. اگر تعداد بارهای استفراغ زیاد باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

 

برای جلوگیری از این مشکل، می‌توانید از روش‌هایی مانند مدیریت تغذیه، پیشگیری از پرخوری، استفاده از صندلی اتومبیل مناسب و ماساژ استفاده کنید. با این حال، همیشه مناسب است با پزشک کودکان مشورت کنید تا درمان مناسب و راهنمایی صحیح را دریافت کنید.

مقالت مرتبط: